Sinds januari 2010 behoren de opvolging van leegstand bij woningen en gebouwen en het beheer van de bijhorende facultatieve heffing volledig tot de bevoegdheid van de gemeenten. De gemeenten zijn verplicht om jaarlijks hun leegstandsregister te actualiseren in de RWO Data Manager, een webtoepassing die wordt beheerd door het Agentschap Wonen-Vlaanderen. In deze toepassing wordt bij het registreren van gebouwen geen onderscheid gemaakt volgens type gebouw. Op basis van een antwoord op een parlementaire vraag minister Schauvlieghe volgt hier een overzicht van de leegstandscijfers per stad.

In 2014 waren er in West-Vlaanderen maar liefst 5266 panden (woningen en gebouwen) of zo’n 44 panden per 10 000 inwoners. In Antwerpen en Vlaams-Brabant zijn dat slechts 22 panden per 10 000 inwoners. Bekijken we de centrumsteden dan is Roeselare absolute koploper met maar liefst 96 leegstaande panden per 10 000 inwonsers. Sint-Niklaas (72) en Aalst (61) noteren tevens zeer hoge verhoudingen. In Brugge(6,4) is de leegstand dan weer uiterst laag.” 

Ook een vergelijking aangaande de bedrijfsgebouwen is interessant. In dat opzicht scheren Turnhout en Sint-Niklaas hoge toppen. Op 10 000 inwoners stonden maar liefst 8,8 en 7,3 bedrijfsgebouwen leeg.  Brugge scoort hier laag: 2,8.  Oostende kent relatief weinig leegstand. Per 10 000 inwoners staan er ongeveer 11,2 gebouwen leeg, waarvan 2,6 bedrijven.  Kortrijk is de middenmoter bij de centrumsteden en telt al 37,4 leegstaande gebouwen op 10 000 inwoners, waarvan 6,8 bedrijfsgebouwen.

De oorzaken kunnen divers zijn. De economische voorspoed in een bepaalde regio, de graad van bebouwing, het specifieke beleid per stad of gemeente, en de mate waarin men over gaat tot inventarisatie kunnen meespelen. Aan elke stad of gemeente om met de cijfers om te springen.

Leegstand aanpakken mogen we nooit ontkoppelen van de economische realiteit. De komende jaren zullen zowel de Vlaamse Regering als de steden en gemeenten de denkoefening moeten maken hoe we leegstand het best verder terugdringen.