“Brugge en Amsterdam zoeken elk hun balans tussen toerisme en leefbaarheid.”

Kandidaat-burgemeester en Vlaams parlementslid Mercedes Van Volcem(Open Vld) bezoekt haar  collega’s in Amsterdam. De  stad heeft te kampen met monocultuur in het aanbod van winkelen en tracht ook een goede mix te vinden tussen leefbaarheid voor de inwoners en het toerisme. Van Volcem, vergezeld door raadsleden Ann Soete  en Sandrine De Crom  (FITT) hebben de Amsterdamse zaak bestudeerd en gingen de praktijk bekijken. “Want ook in Brugge hebben we dezelfde uitdagingen, namelijk een goede balans vinden tussen toerisme en leefbaarheid.”reageert Van Volcem.

‘Hoewel Amsterdam niet helemaal zoals Brugge is zijn er wel heel wat zaken overeenkomstig. Net als Brugge is Amsterdam ook Werelderfgoed. Ik ben daarom al verschillende keren naar hier gekomen als gastspreker, onder andere voor het Stadforum. Unesco is hier Younesco(What’s in for you?).’

‘In Amsterdam is het stadsbestuur bezorgd omtrent de hoeveelheid Nutella-winkels, kaaswinkels en souvenirwinkels… .  Tegelijk willen ze ook mee evolueren en vernieuwen en geen slachtoffer zijn van de rigide regels die Unesco oplegt, noch van de drukte die het toerisme meebrengt.  In Brugge hebben we veel chocolade winkels en in sommige straten een monotoon aanbod aan souvenirwinkels. Ook in Amsterdam kampen ze met monocultuur.’ aldus Van Volcem.  ‘Mijn collega van D66, Kasja Ollongren heeft er een voorkeursbesluit genomen. Ze nam een besluit dat een verbod op bepaalde toeristenwinkels invoerde.’, zegt Van Volcem.

Van Volcem had een vergadering met de diensthoofden van de administratie verantwoordelijk voor ruimtelijke planning, wonen en toerisme met als onderwerp ‘stad in balans’. Om anderen te inspireren nodigde ze ook Vlaams Parlementslid Ann Soete en gemeenteraadslid Sandrine De Crom uit voor het Amsterdamse studietrip. Het trio ging in overleg over de recepten van leefbaarheid, de ingevoerde souvenirstop en het verbod op specifieke toeristenwinkels.

Amsterdams toerisme kent grote opmars
Amsterdam is een toeristische stad en telt 7 keer zoveel inwoners als Brugge. De stad telt 10 keer meer hotelkamers en ontvangt 10 keer meer gasten.

Met een oppervlakte van 219,3 km² is Amsterdam maar dubbel zo groot als Brugge met haar 138,4 km². In Amsterdam wonen er meer dan 800.000 mensen. In 2007 telde de stad 351 hotels met in totaal 19.400 kamers, in 2016 waren dat 459 hotels met al 30.716 kamers. Die schaalvergroting is best opmerkelijk.  De Amsterdamse hotels ontvingen in 2016 7,3 miljoen gasten. Deze bleven gemiddeld 1,92 nachten in de stad en dit leverde een totaal op van 14 miljoen overnachtingen. Het cijfer is waarschijnlijk onderschat, omdat er ook AirBnB’s zijn die moeilijker in kaart te brengen zijn.

De groei aan hotelkamers toont aan dat de vraag groot blijft. Zo kwamen er tussen 2008 en 2013 ongeveer 9000 hotelkamers bij.

‘De creatieve winkelstraten (de negen straatjes ‘walletjes’) met kleine winkeltjes met handmade en creatieve spullen staan onder druk omdat eigenaars verkopen aan grote ketens.  Daardoor verdwijnt de charme van de straatjes.’ aldus Van Volcem.

 

Brugge in balans?

‘In Brugge zitten we in totaal aan 97 hotels, goed voor ongeveer 3.350 kamers en 1,7 miljoen (cijfers toerisme en Westtoer 2016) overnachtingen op een jaar, dat is ongeveer 1/10^de van Amsterdam maar de binnenstad is net geen 500 ha (kleine oppervlakte).’

 

In Brugge is er sedert 1996 een selectieve hotelstop (22 jaar) en sedert 2002 een vakantiewoningenstop (15 jaar).   Er is een concentratie van toeristen in de gouden driehoek en het winkelgebied is al 30 jaar ongeveer hetzelfde :

– Steenstraat, Geldmuntstraat, Noord-en Zuidzandstraat en Sint-Amandstraat,

– Breydelstraat, Dijver, Wollestraat, Suveestraat, Predikherenstraat en Braambergstraat

– Poortstraten: Ezelstraat en Sint- Jacobstraat, Langestraat, Hoogstraat en Philipstockstraat,  Gentpoortstraat, Katelijnestraat en Mariastraat, Smedenstraat

– Vlamingstraat, Sint-Jacobstraat, Academiestraat

 

Van Volcem: “Toch zien we veel leegstand, een eenzijdig aanbod en vaak omzetting van handel naar horeca. We zien ook dat er geen ruimte is voor nieuwe initiatieven en starters. Dit moet veranderen want men moet ook nieuwe panden zonder handelsfunctie kunnen omvormen tot handel. Dit maakt het voor starters gemakkelijker.  Bovendien maken meer aanbodplaatsen voor starters ook dat er meer gedurfd wordt en creativiteit komt en dat er ook druk komt op de verhuurprijzen doordat er makkelijk een pand kan gevonden worden. Dus pleiten we voor een uitbreiding van het winkelgebied, maar waarbij gewaakt wordt over de woonkwaliteit en de kwaliteit van het aanbod.

 

‘We willen ook inzetten op meer menging van wonen en werken en recreatie. We halen inspiratie in Amsterdam:

 

In Brugge zijn er nu 7,2 miljoen toeristen en dit zou groeien tot 13,5 miljoen per jaar. We gaan met Open Vld PLUS voor een gecoördineerd groeiplan: “Stad in Balans”. Dit vergt visie, acties en handhaving.

 

Open Vld PLUS breekt een lans voor volgende punten:

 

1. De stad wil groeien (inwoners, huizen ,economisch, cultureel, duurzaam, zorg, sport, …)
2. Brugge is een zorg- en onderwijsstad maar moet ook economische activiteiten en creativiteit aantrekken.
3. Brugge is een culturele werelderfgoedstad met een haven.
4. Brugge moet een kennisstad worden en kennisgedreven besturen en sturen.
5. Brugge moet toegankelijk zijn met minder files, een goede coördinatie van de werken, een slimme en vernieuwende aanpak (smart app openstaande bruggen, smart app parkeren, bezoekersstromen spreiden, elektrische bussen, randparkings met pendelbussen, watertaxi, …)
6. Hoe groei en bezoekersstromen opvangen (monitoren en sturen)
7. Hoe kwaliteit van winkelen en wonen garanderen
8. Hoe ruimte geven aan nieuwe initiatieven (tijdelijke experimentenzone en regelluwe zones)
9. Evenementenbeleid (spreiding in tijd en op locaties)
10. Handhaving

‘Ons programma zal alvast een visienota zijn voor de toekomst met actiepunten, waar met de bevolking kan aan geschreven worden en bijgestuurd worden’  We maken ook een budget vrij voor de stad in Balans.’  verduidelijkt Van Volcem.

‘Ik denk dat we in Brugge de gouden driehoek kunnen uitbreiden, de winkelstraten. Ik stel voor per straat een code te geven en zo duidelijk te zeggen waar wat kan.
Van Volcem haalt enkele mogelijke voorbeelden aan:

Code A: Katelijnestraat – Breydelstraat – Wollestraat – Toeristenwinkels toegelaten

Code B: Zone tussen Zand en Markt  :  Merken en Grote ketens (geen nieuwe voedingszaken noch horeca)

Code C:  Markt en Simon Stevin en Zand en Eiermarkt : horeca

Code D: Zilverstraat – Sint-Amandstraat – Dweerstraat:  creatieve vernieuwende zaken met beperkte oppervlakte (onderzoek : Beenhouwerstraat van richting veranderen om zilverpand te kunnen bereiken en uitbreiden van voetgangerszones)

Code E:  Bestaande winkelstraten beter ontsluiten  (moeten we reanimeren uiteinde Ezelstraat- Langestraat) ….

Code F: Faciliteren van kleine zaken in het ei (eerste omwalling) mits handmade, mits sluitingsuur en in combinatie met wonen en niet gericht op toeristen en directe consumptie

Code G: Woonondersteunende functies moeten kunnen in alle woonzones (bakker, beenhouwer, kaaswinkel, krantenwinkel, kapper, schoonheidssalon,  …. )

Code H: Kunst en galerijen, antiek en vintage zone (dicht bij scholen bvb)

 

Andere coderingen zijn ook mogelijk. Dit dient verankerd te worden in een verordening en in een bestemmingsplan.

 

Code X : Er dient ook gezocht te worden naar experimentenzones (tijdelijk en dan evalueren) bvb Genthof, woensdagmarkt,  Poortersloge, Sint Jansplein,  …. Kunstenaarszones en plaatsen te creëren (beeldende kunst, vintage,  galerijen, ….)

 

Gasboetes op slordige etalages (openbare orde, een verzorgde gevel is ook wat je ziet achter het glas)  en op neonverlichting en andere overtredingen op de gevel (kwaliteit garanderen).

 

Nederland als inspiratiebron

 

“Als kandidaat-burgemeester kijk ik met een andere bril naar steden. Zelfs als ik op reis ben in Spanje of Zweden of Finland, …merk ik zaken op die steden anders maken dan de onze.

De kunst is om oplossingen op stedelijke problematieken te vinden, die ook bij ons kunnen werken. Alle steden zijn immers uniek, en al zeker het mooie Brugge.” stelt Van Volcem.

 

‘De eerste afspraak op het Amsterdams stadhuis was de administratie lokale economie en ruimtelijke ordening. Niet toevallig dat ik koos voor deze administraties. Zij zijn de motor van een stad. Ze sturen en vernieuwen.  Amsterdam heeft in oktober een beslissing genomen om de dalende kwaliteit van haar winkels tegen te gaan. Het was een dapper politiek akkoord, waar niet over één nacht ijs gegaan werd. Hoe dit bestudeerd werd, uitgevoerd en geëvalueerd werd, kan mij veel leren over hoe ik in Brugge de zaken zou willen aanpakken.’ ‘ Als we starten moeten de plannen klaarliggen. Geen zes jaar studies.’
“Een jaar is er gewerkt aan de voorbereiding van het besluit. De bedoeling was een stop te zetten op de alsmaar toenemende toeristenwinkeltjes met brol. Dit zorgde voor een verloedering van Amsterdam en maakte – ironisch genoeg – Amsterdam net minder aantrekkelijk en mooi voor toeristen.”
“Bovendien is er ook een enorme drukte door het aantal toeristen en wensen de inwoners (gastvrij Amsterdam) dat alles in balans blijft.   Het hoge aantal toeristen heeft niet alleen een druk op het winkelaanbod maar ook op de huurprijzen en prijzen van de woningen.  Ook spreiding van evenementen in tijd en plaats en spreiding van bezoekersstromen zijn een speerpunt, in overleg met de bevolking.”
“Brugge kent dit ook maar in mindere mate. We moeten kwalitatief groeien. Er is ook draagvlak voor groei en de meerderheid van de Bruggelingen staan positief ten aanzien van het toerisme.”

 

‘Voor Brugge valt hier veel te leren. In Amsterdam moest iets gebeuren. De situatie liep uit de hand. Als ze wouden garanderen dat Amsterdam in de toekomst nog steeds een toeristische en interessante stad zou zijn, dan moesten er krachtdadige en dappere besluiten komen.’, stelt Van Volcem.

 

Als we meerwaarde willen bieden moet er ook meer gedaan worden vanuit het bestuur. In Brugge heeft men op dat vlak blijven stilzitten.  Men zit stil en men laat ook de stad niet groeien.  Men moet niet bang zijn van groei, maar de groei moet in goede banen geleid worden.

 

De kerstperiode is bijvoorbeeld heel druk maar de beleving en kwaliteit van de kerstmarkt kan ook veel beter.

 

Liberale stadsontwikkeling in Nederland

 

‘Het plan werd ingevoerd in oktober 2017. En Amsterdam heeft zijn eerste evaluatie achter de rug. Mijn Amsterdamse collega’s zitten momenteel in campagnemodus. Op 21 maart zijn het er lokale verkiezingen. Nu worden de krijtlijnen volop gecommuniceerd.’

 

‘Het was dan ook erg interessant dat mandatarissen van onze zusterpartijen D66 en VVD ons wilden spreken. De liberalen doen goed werk in stedelijk Nederland. Je merkt dat een liberale visie, gecombineerd met enthousiasme en verantwoordelijkheidsgevoel een antwoord kan bieden op onze snel veranderende steden. Zowel in Nederland, als Vlaanderen, maar vooral in Brugge.’, lacht Van Volcem.

 

‘Kasja die het invoerde is intussen minister van binnenlandse zaken. Haar daadkrachtige aanpak werd opgemerkt. Intussen werd ook het eerste proces gevoerd en het voorkeurbesluit bleef overeind.’