Afgelopen weekend publiceerde de Gazet van Antwerpen een interview met Vlaams Parlementslid Mercedes Van Volcem over haar visie op het sociale woningenbeleid. Antwerpen kampt al jaren met lange wachtlijsten voor een sociale woning. Vooral gezinnen moeten soms jaren wachten voor ze naar een sociale woning kunnen verhuizen. Het nieuwe stadsbestuur is niet van plan om het aandeel van deze woningen te verhogen. Daarom wordt gezocht naar nieuwe systemen om de wachtlijst weg te werken. Mercedes Van Volcem (Open Vld) pleit voor tijdelijke huurcontracten. 

Vlaams parlementslid Mercedes Van Volcem (Open Vld) wil de toewijzing van een sociale woning grondig hervormen. “Als je nu een sociale woning huurt, loont het zelden om te werken”, zegt Van Volcem. “Het huidige systeem is onrechtvaardig.” Ongeveer elf procent van de woningen in Antwerpen zijn sociale woningen. Ondanks dit aanbod is er ook een immense wachtlijst. Vooral gezinnen moeten veel geduld hebben.

Volgens Van Volcem is er iets grondig mis met het huidige systeem rond de toewijzingen. Ze vindt het onbegrijpelijk dat mensen levenslang een sociale woning krijgen toegewezen, hoewel ze met hun inkomen iets op de private markt kunnen huren. 0 0 Van waar komt deze vaststelling?

Van Volcem: Ik was schepen van Ruimtelijke Ordening in Brugge.

We hadden daar een tekort aan sociale woningen. Tijdens de legislatuur bouwde ik zeshonderd sociale woningen extra, maar ik zag dat de wachtlijst bleef groeien. Dat was niet logisch.

Voor het Vlaams parlement maakte ik een studie hierover. Ik kwam tot de conclusie dat er nooit voldoende sociale woningen zullen zijn. De oorzaak is dat een sociale woning voor het leven wordt toebedeeld. De huur wordt berekend op basis van het inkomen van drie jaar geleden. Daarna volgt er enkel een financiële evaluatie om de huur te berekenen, maar daar blijft het bij.

Volgens u zijn er sociale huurders die eigenlijk een te hoog inkomen hebben voor een sociale woning?

Uit het antwoord van Vlaams minister van Wonen Freya Van den Bossche (sp.a) blijkt dat iemand uit Liedekerke met een bruto jaarinkomen van maar liefst 74.534 euro toch een sociale woning kan huren.

Het gemiddeld gezinsinkomen van een sociale huurder bedroeg in 2011 17.907 euro. Dat is een stijging van 2,9 procent ten opzichte van de 17.405 euro in 2009. Een aantal gemeenten schiet er bovenuit, met gemiddelde inkomens van 25.000 euro en meer.

Je kan je de vraag stellen of mensen die dergelijke inkomens hebben, nog in een sociale huurwoning moeten kunnen blijven wonen? Zij bezetten een sociale woningen in de plaats van mensen die daar meer nood aan hebben. De behoeftigen van vandaag zijn niet die van morgen. 0 0 Maar daarnaast spreekt u ook van een huisvestingsval?

Als je een sociale woning huurt, loont het zelden om te werken. Eens je meer verdient, moet je immers meer huur betalen.

De grootste uitdaging stelt zich in Antwerpen. Het gemiddelde inkomen van de Antwerpenaar is zeer laag in vergelijking met andere centrumsteden. Bekijken we de woningprijzen, dan behoort behoort Antwerpen tot de duurste. Een woning kostte er in 2011 gemiddeld 224.219 euro. Dat zet de betaalbaarheid van de woningen in Antwerpen onder druk. Een woning kost er maar liefst 15,5 keer meer dan de gemiddelde bruto jaarinkomens van de Antwerpenaar. Dat verschil tussen de inkomens en de woningprijzen is het grootst van de centrumsteden.

Eind 2011 had de stad Antwerpen 22.511 sociale woningen in haar patrimonium. Daarvan stonden er 1983 leeg. Dat is 9,6 procent van alle sociale woningen. Dat terwijl er eind 2011 22.368 mensen op de Antwerpse wachtlijst stonden.

Het gemiddelde inkomen van de sociale huurder bedroeg in 2011 in Antwerpen 16.169 euro bruto. Dat is een stijging van bijna 3 procent ten opzicht van 2009. 0 0 Wat stelt u dan voor als alternatief?

De nieuwe sociale huurcontracten moeten tijdelijk worden, zodat er meer rotatie ontstaat en de lange wachtlijsten kunnen worden ingekort.

Vandaag is de gemiddelde wachttijd voor kandidaat-huurders 970 dagen, ofwel bijna drie jaar .

“Een sociale bouwmaatschappij moet zich richten naar mensen in moeilijkheden, inkomsten mogen niet voorop staan.”

Het verkrijgen van een sociale woning moet daarom gekoppeld worden aan een specifiek activeringstraject en aan een bepaalde termijn. Een sociale woning moet opnieuw emancipatorisch werken. Dat kan geregeld worden via de klassieke huurcontracten van drie, zes en negen jaar.

Dat kunnen we combineren met een tijdelijke huurpremie, zodat mensen op de wachtlijst terechtkunnen op de private huurmarkt. Ook private huurwoningen laten verhuren aan de meest behoefden door sociale verhuurkantoren is een belangrijke pijler om de huidige problemen aan te pakken.

Houdt uw voorstel ook geen risico in op een huisvestingsval? Wie gaat werken, moet verhuizen naar de private markt en dreigt minder over te houden?

Neen, want je stelt duidelijk aan de huurder dat hij of zij er na een tijd uit moet. Dat spoort hen dus aan om inspanningen te leveren. Alleen mensen die bijvoorbeeld ziek zijn, vallen niet onder deze regeling. Deze kritiek gaat dus niet op.

Deze financieel sterkere huurders zorgen wel voor inkomsten voor de sociale huisvestingsmaatschappijen?

Dat kan toch niet de bedoeling zijn van een sociale bouwmaatschappij? Zij moeten zich richten naar mensen in moeilijkheden en niet verhuren aan mensen omdat ze dan zeker zijn van de huurinkomsten.  Het beleid streeft naar een sociale mix in de sociale woonwijken.

Daarom dat ook werkenden toegelaten worden?

In de ontwikkeling van een nieuwe woonwijk is sowieso een sociale mix opgelegd met de bouw vanprivate, sociale huur- en koopwoningen. In sociale woningblokken moeten mensen meer worden aangespoord om hun woning te kopen. Je kan trouwens ook goedkoop lenen nu.

Waarom is het zo moeilijk om uw voorstel er politiek door te krijgen?

Vooral Sp.a ligt dwars. Deze partij blijft vasthouden aan het principe dat je mensen woonzekerheid moet bieden. Sp.a beschouwt een sociale woning als een structurele oplossing.

Ik stel dat een sociale woning er moet zijn voor de mensen die het echt nodig hebben. Ik ben bereid mensen zwembandjes en zelfs zwemles te geven, maar na verloop van tijd moeten ze het zelf doen. Er zijn veel mensen die nood hebben aan een woning. Mijn principe is daarom rechtvaardiger. CD&V wil vooral goede huurders. Ook N-VA is terughoudend. Wie heeft er trouwens honderd procent woonzekerheid? Ook op de private woonmarkt bestaat die niet. Als ik door bijvoorbeeld ziekte mijn lening niet langer kan afbetalen, ben ik ook niet meer zeker van mijn woning.

Toch verwacht ik dat we over zes jaar een ander systeem hebben in de sociale huisvesting. Het geld om sociale woningen te bouwen, is niet oneindig. Waar ga je trouwens nog sociale woningen kunnen bijbouwen? Vlaanderen is al bijna volledig volgebouwd.

Wachttijd voor kandidaat-huurders 970 dagen, ofwel bijna drie jaar .

Het verkrijgen van een sociale woning moet daarom gekoppeld worden aan een specifiek activeringstraject en aan een bepaalde termijn.

Een sociale woning moet opnieuw emancipatorisch werken. Dat kan geregeld worden via de klassieke huurcontracten van drie, zes en negen jaar.

Dat kunnen we combineren met een tijdelijke huurpremie, zodat mensen op de wachtlijst terechtkunnen op de private huurmarkt. Ook private huurwoningen laten verhuren aan de meest behoefden door sociale verhuurkantoren is een belangrijke pijler om de huidige problemen aan te pakken. 0 0 Houdt uw voorstel ook geen risico in op een huisvestingsval? Wie gaat werken, moet verhuizen naar de private markt en dreigt minder over te houden?

Neen, want je stelt duidelijk aan de huurder dat hij of zij er na een tijd uit moet. Dat spoort hen dus aan om inspanningen te leveren. Alleen mensen die bijvoorbeeld ziek zijn, vallen niet onder deze regeling. Deze kritiek gaat dus niet op. 0 0 Deze financieel sterkere huurders zorgen wel voor inkomsten voor de sociale huisvestingsmaatschappijen?

Dat kan toch niet de bedoeling zijn van een sociale bouwmaatschappij?

Zij moeten zich richten naar mensen in moeilijkheden en niet verhuren aan mensen omdat ze dan zeker zijn van de huurinkomsten.

Het beleid streeft naar een sociale mix in de sociale woonwijken. Daarom dat ook werkenden toegelaten worden?

In de ontwikkeling van een nieuwe woonwijk is sowieso een sociale mix opgelegd met de bouw van private, sociale huur- en koopwoningen. In sociale woningblokken moeten mensen meer worden aangespoord om hun woning te kopen. Je kan trouwens ook goedkoop lenen nu.

Waarom is het zo moeilijk om uw voorstel er politiek door te krijgen?

Vooral Sp.a ligt dwars. Deze partij blijft vasthouden aan het principe dat je mensen woonzekerheid moet bieden. Sp.a beschouwt een sociale woning als een structurele oplossing. Ik stel dat een sociale woning er moet zijn voor de mensen die het echt nodig hebben. Ik ben bereid mensen zwembandjes en zelfs zwemles te geven, maar na verloop van tijd moeten ze het zelf doen. Er zijn veel mensen die nood hebben aan een woning. Mijn principe is daarom rechtvaardiger. CD&V wil vooral goede huurders. Ook N-VA is terughoudend.

Wie heeft er trouwens honderd procent woonzekerheid? Ook op de private woonmarkt bestaat die niet. Als ik door bijvoorbeeld ziekte mijn lening niet langer kan afbetalen, ben ik ook niet meer zeker van mijn woning. Toch verwacht ik dat we over zes jaar een ander systeem hebben in de sociale huisvesting. Het geld om sociale woningen te bouwen, is niet oneindig. Waar ga je trouwens nog sociale woningen kunnen bijbouwen? Vlaanderen is al bijna volledig volgebouwd.