Nu de federale regering de indexsprong voor de lonen operationeel maakt, rijst de vraag of ook de huurprijzen tijdelijk moeten worden geblokkeerd. Volgens Bart Somers en Mercedes Van Volcem gaat het om een randdiscussie, met een zeer hoge symbolische waarde. En dat terwijl Vlaanderen heel wat bevoegdheden heeft om de private huurmarkt te dynamiseren en te moderniseren.

Er valt  iets voor te zeggen om wanneer door een indexsprong de lonen niet stijgen ook de huurprijzen stabiel te houden. Dat is het verleden nog gebeurd, zeker toen de inflatie sterk steeg, wat nu niet het geval is. De discussie over deze al dan niet bevriezing van de huurprijzen lokt echter heel wat reacties uit. Ministers en regeringen vechten ze uit in kranten en andere media. Er wordt zelfs dreigende taal gesproken: als de huurprijs geblokkeerd wordt, dan zullen we de huurder via lagere subsidies laten bijdragen. We kijken er – eerlijk gezegd –  met stijgende verbazing naar. Een goede discussie over welk woonbeleid Vlaanderen moet voeren kunnen we steeds smaken, maar nu lijkt het alsof een goed woonbeleid staat of valt met die indexsprong.

Dat is uiteraard onjuist. Meer nog: die hele indexdiscussie is een randdiscussie. In deze tijden van lage inflatie gaat het niet over tientallen euro’s, maar over tientallen eurocenten. Bij de aanpassing van huurprijzen maakt men immers gebruik van de afgezwakte gezondheidsindex. Een indexering zal de koopkracht van de huurder dus niet aantasten. En een indexsprong zal de rendabiliteit voor de verhuurder ook niet onderuit halen. Waarom dan al die energie steken in deze symbolendiscussie?

Het lijkt ons veel verstandiger om die energie te gebruiken voor het uittekenen van een hedendaags woonbeleid, dat een antwoord biedt op de noden die zich vandaag stellen op de Vlaamse woningmarkt. Want die is in volle evolutie. Woningen worden duurder waardoor de groep mensen die geen eigen woning meer kunnen verwerven stijgt. Zeker de groeiende groep alleenstaanden heeft het daarom moeilijk op de woonmarkt. De vraag naar betaalbare en kwaliteitsvolle huurwoningen neemt toe. De cijfers bevestigen deze trend: voor het eerst sinds lang daalt de eigendomsgraad in Vlaanderen:  van 74% in 2005 naar 71% in 2013. Omgekeerd stijgt het aandeel huurders van 24% naar 27%.

Vroeger was het antwoord op de vraag naar huurwoningen eenvoudig: we bouwen sociale woningen. Vandaag weten we beter: de overheid kan het niet alleen. De wachtlijsten in de sociale huursector bewijzen het keer op keer. We kunnen en moeten die wachtlijsten zeker verminderen, door bijvoorbeeld werk te maken van een betere doorstroming van de sociale huurders. Maar dan nog is het overduidelijk dat er ook nood is aan een goed werkende private huurmarkt. Essentieel daarbij is de juiste balans te vinden tussen de belangen van de huurder en de verhuurder. De eerste wil kwaliteit, een betaalbare prijs en een contractzekerheid. De tweede wil vooral inkomenszekerheid en rendement.

Vlaanderen heeft heel wat bevoegdheden om zo een goed werkende private huurmarkt mogelijk te maken. De Vlaamse regering heeft ook heel wat plannen in die zin, getuige het regeerakkoord. Een eigen Vlaamse huurcodex, huursubsidies voor diegenen die het echt nodig hebben, een groter aanbod aan betaalbare huurwoningen via de sociale verhuurkantoren, het mogelijk maken van gemeenschappelijk wonen en nieuwe woonvormen, en, tenslotte, fiscale maatregelen om de private huurmarkt te stimuleren en de kwaliteit van de huurwoningen te verbeteren. Het zijn stuk voor stuk goede intenties die we nu best zo snel mogelijk omzetten in de praktijk.

We vragen daarom om aan de protagonisten van het indexgevecht om hun symbolenstrijd te staken. Niemand zit te wachten op een soort boksmatch tussen huurder en verhuurder. Als we de markt versterken zullen beiden winnen. Want op het einde van de rit hebben ze elkaar toch nodig. De huurder heeft er belang bij dat de verhuurder voldoende rendement haalt uit zijn investering, want enkel zo zal er voldoende aanbod zijn aan kwaliteitsvolle en betaalbare huurwoningen. En de verhuurder heeft er baat bij dat de huurder zijn maandelijkse huurgeld netjes kan betalen, want enkel dan zal hij zich op de verhuurmarkt wagen en investeren in goede huurwoningen. Laat ons dus de energie gebruiken om bruggen te slaan tussen beide in plaats van kloven uit te diepen.

Bart Somers en Mercedes Van Volcem
Vlaamse Volksvertegenwoordigers Open Vld