Open Vld is ervan overtuigd dat de enige, duurzame en menswaardige manier om de vluchtelingencrisis aan te pakken, een Europese aanpak is. Daarin staan voor de liberalen vier principes centraal.

1. De aanpak is Europees.  Dat wil zeggen dat Europa supranationaal moet kunnen optreden. De grens van Griekenland is immers niet alleen de Griekse grens. Het is ook ónze grens. Het is ook de grens voor Duitsers, Nederlanders, Fransen, … en alle andere lidstaten.
2. We mogen het bewaken van de buitengrens niet aan de Grieken laten, maar moeten dit Europees organiseren met een verdere uitbouw van Frontex als bewaker van de Europese buitengrenzen. Daarbij hoort ook de uitbouw van Europese onthaal- en registratiecentra (hotspots). Het is ongehoord om een kernopdracht die gebaseerd moet zijn op onze humanistische waarden uit te besteden aan Turkije of andere landen.
3. Voor de liberalen hoort bij een Europese aanpak ook één enkele asielprocedure, die eenvormig wordt toegepast. In het Europees recht moet die via een verordening ingevoerd worden in plaats van via een richtlijn zodat overal dezelfde regels gelden en dezelfde criteria toegepast worden. We maken van het European Asylum Support Office een volwaardig asielagentschap dat de asielprocedure toepast en dit in Europese onthaal- en registratiecentra (hotspots). Dit zijn plaatsen waar mensen naartoe gebracht worden als ze Europa binnen willen.
   Dit agentschap kan volgens een eenvormige procedure mensen erkennen (of niet) en houdt hiervoor rekening met 3 mogelijkheden: vluchteling onder de Conventie van Genève, oorlogsvluchteling of economisch migrant. Het is essentieel dat we de statuten uit elkaar halen en voor elk statuut een verschillende oplossing voorzien. Voor wie niet beantwoord aan de voorwaarden van een van de drie statuten, hanteren we een stringent, individueel terugkeerbeleid.- Oorlogsvluchtelingen: moeten tijdelijk worden opgevangen en beschermd tot ze naar hun land kunnen terugkeren. Oorlogsvluchtelingen kunnen collectief of individueel worden opgevangen, zowel binnen Europa als buiten Europa op daartoe voorziene en goed uitgeruste opvangplaatsen. Deze opvang moet menswaardig zijn, maar ook tijdelijk, met andere woorden met het oog op terugkeer na de oorlog. De Europese lidstaten en Europa moeten dit mee financieren. Indien de situatie langer duurt dan het tijdelijk statuut voorziet, wordt de situatie van deze mensen herbekeken, volgens dezelfde Europese solidariteitslogica.

   – Vluchtelingen onder de Conventie van Genève: lopen het risico op vervolging om redenen van ras, godsdienst, nationaliteit, politieke overtuiging of het behoren tot een bepaalde sociale groep en lopen een groot risico bij terugkeer naar hun thuisland. Hun geval is individueel en behoeft altijd een individueel onderzoek. Elke asielzoeker krijgt een individueel onderzoek van zijn dossier volgens de geëigende conventies en regels die uniform volgens een Europese procedure worden toegepast.

   Zowel voor oorlogsvluchteling als voor vluchtelingen onder de Conventie van Genève is de erkenning tijdelijk (bijvoorbeeld 5 jaar) zodat concurrentie tussen beide statuten vermeden wordt. In afwachting van een Europese verordening wordt deze tijdelijkheid nu reeds ingeschreven in het Belgisch recht.

   – Migranten:  willen naar een ander land om zich daar blijvend te vestigen om economische redenen. Voor migranten geldt dat elk land (en Europa) daarin zijn eigen keuzes maakt, naargelang de economische behoeften die het heeft. Voor Open Vld wordt economische migratie Europees geregeld met specifieke aandacht voor de noden van de plaatselijke arbeidsmarkt. Wie niet voldoet aan de criteria komt niet binnen. Zo werkt het in Canada, zo ook in de VS!

4. Bij de erkenning als vluchteling onder de Conventie van Genève wordt een lidstaat toegewezen volgens een spreidingsplan binnen Europa. Hierbij wordt ook rekening gehouden met een evenwichtige demografische verhouding (oud, jong, gezin, alleenstaand, …). Deze erkenning geeft dezelfde rechten en plichten als die van de onderdaan van het land waarin men opgenomen wordt
   Dat betekent dat ze gebruik kunnen maken van het vrij verkeer binnen de Europese Unie volgens dezelfde regels als EU-onderdanen. Dit kan niet onvoorwaardelijk. Wie naar een ander land wil verhuizen kan niet vanaf dag één onvoorwaardelijk aanspraak maken op uitkeringen in dat land. Dit is in het EU-recht geregeld voor EU-onderdanen en deze principes werden ook bevestigd in een aantal arresten van het Europees Hof van Justitie (Dano, Alimanovic). Dit betekent onder andere dat regels inzake sociale zekerheid en sociale bijstand binnen het Europees recht gekaderd zijn in een beleid van rechten en plichten zowel op het vlak van bijdragen als op het vlak van voorwaarden met betrekking tot bijvoorbeeld taal en onderwijs. België moet, net als andere EU-lidstaten, haar regelgeving waar nodig aanpassen aan de rechtspraak van het Europees Hof van Justitie. Open Vld heeft in dit verband al verschillende voorstellen op tafel gelegd.De manier waarop de EU het vrij verkeer van personen binnen de Unie regelt is momenteel ook voorwerp van debat met onder andere het Verenigd Koninkrijk.

Als Europa haar eigen waarden en normen op het vlak van mensenrechten respecteert, kan het nooit instemmen met een maximum aantal asielzoekers en oorlogsvluchtelingen. Open Vld pleit wel voor een rechtvaardige spreiding over heel Europa.
Alleen zo tonen we dat Europa één Unie is en vermijden we zogenaamd ‘shoppinggedrag’. De oplossing is een eenvormige, strikte, duidelijke behandeling van asielaanvragen aan onze buitengrenzen, die zorgt dat mensen op de vlucht niet langer allemaal in een beperkt aantal landen terechtkomen.

Voor Open Vld is het absoluut noodzakelijk dat Turkije verder werk maakt van het goedkeuren van internationale en Europese afspraken zodat mensenrechten en de fundamenten van de rechtstaat gegarandeerd zijn. Op die manier kan Turkije een ‘veilig land’ worden, wat uiteraard ook gevolgen heeft voor de aanpak van de vluchtelingenstroom. Dat is niet alleen een goede zaak voor de vluchtelingen zelf, maar ook voor de Unie als geheel.

Dit is het Europese sluitstuk van de lijn die Open Vld al eerder uitzette: een humane en duidelijke opvang conform de internationale regels. En voor wie asiel krijgt, kiezen we voor integratie, op basis van rechten en plichten met respect voor onze basiswaarden en vrijheden.