Hoe duurzaam is onze ‘dure’ stroom?  Om de Europese doelstellingen te halen in zake duurzame energie, zijn andere maatregelen aangewezen dan diegene die de Vlaamse Regering neemt. Ook de impact van de stijgende energieprijzen op sociaal en economisch vlak wordt nu stilaan duidelijk. De consument verdient een degelijk debat.

Kan iedereen zijn (duurdere) stroomfactuur nog wel betalen? Zorgen de dure energiekosten en hoge loonkost voor een competitief nadeel voor onze bedrijven? Hoe duur willen we onze duurzame stroom? Is het niet beter om meer goedkope en efficiënte groene stroom te produceren aan de hand van biomassa in plaats van bijvoorbeeld zonnepanelen?

De hypotheek die duurzame energie legt op de prijzen van elektriciteit wordt stilaan duidelijk. Een correct debat is hierbij aan de orde. Roepen dat we met de winsten van Electrabel de uitdagingen kunnen aanpakken is te kort door de bocht. Een aantal zaken zijn essentieel.

Ten eerste moeten de regeringen rekening houden met de prijs en afhankelijkheidsgraad van fossiele brandstoffen. Fossiele brandstof is relatief gezien een goedkope bron van energie, ten minste als we de externe milieukost (vervuiling) er niet bij rekenen. We kunnen ervan uitgaan dat de prijzen van fossiele brandstof in de toekomst en op lange termijn enkel maar zullen stijgen. En de afhankelijkheid van olieproducerende landen is een factor die risico’s met zich mee brengt.

Ten tweede moeten beleidsmakers uitgaan van een duidelijk afgesproken duurzaamheidsprincipe. Brengen we bij de invoer van houtpellets uit Canada voor biomassacentrales wel de energiekost voor transport in rekening? Welke duurzame projecten wil de overheid ondersteunen met premies? Vorig jaar bond ik de kat aan de bel door de oversubsidiëring van zonnepanelen in België op de korrel te nemen. Zowel de premies als de bedragen voor groenestroomcertificaten zijn te hoog. Toen een heikel thema, vandaag zijn tal van betrokken actoren het er (eindelijk) over eens dat de overdreven subsidiëring een hypotheek legt op de toekomstige energieprijs.

Om de doelstellingen in zake duurzame energie te halen zal men met andere woorden van uit een ander vaatje moeten tappen. Hierbij zal de overheid voornamelijk energie-efficiëntie moeten stimuleren. De technologie die het meeste vooruitgang boekt op vlak van efficiëntie moet het best ondersteund worden. De grootste steun per eenheid geproduceerde elektriciteit gaat in Vlaanderen naar PV-installaties terwijl deze het minst renderen, zo blijkt uit een studie over de onrendabele toppen van het VITO. De netbeheerders vragen een verhoging van de tarieven voor distributie omdat ze de dure groene stroom van zonnepanelen niet meer kunnen betalen aan producenten. Daarom is het noodzakelijk dat de efficiëntste groene stroom het meest en het best ondersteund wordt.

Voor het halen van de Europese doelstelling van 13% hernieuwbare energie tegen 2020 is een ander beleid noodzakelijk. Enerzijds pleit ik voor een continue evaluatie van de huidig bestaande systemen op basis van voornoemde voorwaarde. Een afbouw van de waarde van GSC afkomstig van zonnepanelen die in de toekomst worden geplaatst is een must. De spelregels mogen echter niet veranderd worden tijdens het spel, zodat rechtszekerheid gewaarborgd blijft voor de reeds gedane investeringen.

Tot slot wil ik benadrukken dat energie besparen de meest efficiënte vorm is om de doelstelling te halen. Hoe minder elektriciteit er verbruikt wordt, hoe sneller het aandeel energie afkomstig van windmolens, zon, biomassa, etc. vergroot ten opzicht van de totale consumptie. De Vlaamse Regering dient dus te investeren in energiezuinigheid en onderzoek en ontwikkeling die dit met zich mee brengt.

Om het debat ten gronde te kunnen voeren zijn al deze elementen van cruciaal belang. De energieprijs is niet te herleiden tot enkele holle slogans. Met deze elementen in acht genomen kunnen we evolueren naar een haalbaar groene stroombeleid. Deze zorgen immers voor een degelijk draagvlak bij de consument (geen extreme prijszetting) en bij overheid (geen hypotheek op de begrotingen)..

Mercedes Van Volcem zetelt als Vlaams Parlementslid in de commissie Energie.