Naar aanleiding van de Open Monumentendagen in Brugge gaf schepen van Volcem een toespraak.

U bent alvast welkom op zaterdag 10 en zondag 11 september.

Mijnheer de Voorzitter,

Dames en heren genodigden,

Dames en heren van de pers,

Mag ik iedereen op mijn beurt van harte welkom heten op de persconferentie voor de Open Monumentendagen Brugge 2011 en de Voorzitter van de Rechtbank van harte danken voor zijn gastvrijheid.

Een samenkomst n.a.v. de ‘feestdag’ voor de monumenten is het ideale moment om bij enkele recente evoluties en monumentennieuws stil te staan

– De binnenstad (onze werelderfgoedstad) telt ruim 565 beschermde monumenten. De Vlaamse Overheid maakt er nu echter heel concreet werk van om in Brugse deelgemeenten meer monumenten officieel te beschermen. Als uitgangspunt gebruikt men een zogenaamde topstukken met een 80-tal uitzonderlijke erfgoedpanden in de Brugse rand.

Momenteel zin zes nieuwe beschermingen in Sint-Michiels in openbaar onderzoek. Zonder heel gefundeerde bezwaren worden ze toegevoegd aan onze lijst.

– Hoeve Stokveld uit 1781 ooit een bijzondere zomerresidentie (Heidelbergstraat)

– De eeuwenoude Hoeve De Drie Linden (Jagersstraat 56)

– Het robuste Kasteel Tilleghem met laatmiddeleeuwse kern maar gewijzigd in de 19^de eeuw naar ontwerp van Jean Bethune (Tillegemstraat 83)

– Het elegante Kasteel Bloemenoord (al lang Gemeentehuis in Sint-Michiels) uit 1905, naar het ontwerp van de Gentse architect L. Morial (Rijselsestraat)

– De Kliniek Onze-Lieve-Vrouw Psychiatrie uit 1908 ontworpen door Jules Coomans (Koning Albertlaan)

– Ons grote Station uit 1936 ontworpen door de Brusselse architecten Van Kriekinge

Er zijn nog dossiers die wachten op een eerste ministerieel groen licht voor de bescherming van gebouwen in Koolkerke en Sint-Pieters en bovendien komt ook het waardevol erfgoed in Sint-Andries er aan.

Dat zal een aanzienlijke verruiming van ons beschermd patrimonium betekenen. Ook budgettair is dit zeer belangrijk, omdat bij restauratie de overheid (ook stad en provincie) grote financiële bijdragen levert.

– Naast de financiële inbreng in de restauratiepremies voor beschermde monumenten in privébezit, heeft de stad een bijzonder lange traditie om met stadssubsidies de privérestauraties van niet-beschermde waardevolle gebouwen te steunen, de zogenaamde “Kunstige Herstellingen”. Een succesvolle en belangrijke subsidie.

Deze stadssubsidie bedraagt 50% van de restauratiekosten met een maximumbedrag van 18.750 euro per pand.

In 2009 werden 24 toelagen toelagen verleend voor een bedrag van ca. 350.000 euro. 2010 zijn 25 toelagen uitbetaald voor een totaalbedrag van meer 384.000 euro. Het stadsaandeel bij de restauratie van beschermde monumenten bedroeg 243.553 euro.

Het aantal Kunstige Herstellingen blijft dit jaar  “status quo” maar de aard van de aanvragen wijzigt enigszins. Zo is een toename van jongere architectuur merkbaar. De rij woningen in Dampoortstraat die een na een worden gerestaureerd dateert uit het begin van de 20ste eeuw. Maar er lopen eveneens aanvragen voor de restauratie van straatmuren zoals deze in de Artoisstraat en in de Oliebaan en 19^de-eeuwse graftekens op de Centrale Begraafplaats worden aangekocht en gerestaureerd.

Vorig jaar was er veel commotie rond Unesco. Ondertussen heeft het Stadsbestuur niet stil gezeten en is men een aantal actiepunten aan het verwezenlijken:

–          de gemeentelijke bouwverordening werd aangepast. Een artikel werd toegevoegd waarin voor projecten met een zekere bouwhoogte (15m in de binnenstad, 20m in de bufferzone, 30m buiten de bufferzone) opgelegd wordt dat men een studie moet indienen die de visuele impact van het project op de omgeving analyseert. Daarnaast wordt sloop van kunsthistorische en stadslandschappelijk waardevolle gebouwen uitgesloten binnen de Unesco-zone.

–          de bescherming van de panden op de topstukkenlijst is van start gegaan;

–          Het College besliste al in april om een studieopdracht uit te schrijven voor de opmaak van een zgn. ‘State of Conservation’ van onze stad (het toetsen van de actuele toestand en het onderzoeken van de waarborgen voor integriteit en authenticiteit ) en de opmaak van een “Managementplan” voor het verdere beheer en behoud van onze unieke stad. Voor deze specifieke opdracht is het studiebureau SumResearch uit Brussel dat samenwerkt met het Raymond Lemaire International Centre for Conservation (RLICC) van Universiteit van Leuven aangesteld.  Zij zullen intens samenwerken met onze dienst Monumentenzorg. De studieopdracht moet binnen de zes maanden zijn afgewerkt zodat in februari 2012 de eerste resultaten aan Unesco Parijs kunnen overgemaakt worden.

–          Tot slot is de stad volop bezig met de samenstelling van een expertencommissie. Een aantal mensen werd hiervoor gecontacteerd. Het is de bedoeling dat zij nog dit jaar meerdere keren samen komen om het managementplan te adviseren. Zij zulle op regelmatige tijdstippen zitting houden om de opmaak van deelstudies en RUP’s te begeleiden en gevraagd worden advies te geven op alle dossiers die een impact hebben op de Unesco-waarde.

Samen met de Vlaamse Overheid wil de Stad Brugge een internationaal congres organiseren om de mogelijke ‘conflicten’ die een bescherming als Unesco-werelderfgoed met zich meebrengt te bestuderen. Vertegenwoordigers van werelderfgoedsites van over de hele wereld zullen hier van gedachten kunnen wisselen. Erfgoed is een levend proces.

Ook andere items dienen verder uitgeklaard te worden met de Vlaamse Overheid. De eventuele bescherming als stadsgezichten van belangrijke locaties als pleinen en reitjes is een Vlaamse materie. Hoe ver staat het daarmee? Er lijkt tevens nood aan een ‘topstukkenlijst’ van dringend te beschermen gebouwen voor de binnenstad. Wordt de wetgeving rond de stadsgezichten aangepast tot een werkbaarder instrument? Het lijkt aangewezen een vast werelderfgoed-platform te creëren waar deze problematiek op regelmatige momenten tussen de verschillende overheden besproken kan worden.

Als schepen van monumentenzorg ben ik voorstander van de thematische bescherming van monumenten. Het paviljoen van Toyo Ito, dat weldra gerestaureerd wordt, is het jongste beschermde monument van Vlaanderen. Zo ben ik van mening dat ook het concertgebouw hier perfect bij aansluit en als monument beschermd zou moeten worden. De vraag is doorgestuurd naar Vlaams Minister Geert Bourgois, maar werd voorlopig nog niet beantwoord.

Het thema conflict kan op vele manieren gezien en geïnterpreteerd worden. De stadskankers die recentelijk opgelost werden, het Grand Hotel Casselbergh en de site van het Europacollege bijvoorbeeld, hebben ook hun deel kritiek en confict gekregen. Conflict en crisis leiden steeds tot vooruitgang, harmonie blijft natuurlijk de beste optie. Is men voor of tegen Unesco? Voor of tegen kasseien? Voor of tegen permanente horecaterrassen? Voor of tegen zonnepanelen in de binnenstad? Voor of tegen het gebruik van pvc voor schrijnwerk? Voor of tegen regels voor winkelpuien? Voor of tegen de aanleg rondom Sint-Salvator, voor of tegen de bruggen aan de Smedenpoort, voor of tegen het nieuwe rijksarchief,…

Elk streven naar kwaliteit is een doorbreken van de middelmaat. Elke regel is een wantrouwen, elke overtreding leidt tot een conflict. Als de premisse kwaliteit is, moet iedereen mee.

Het thema van de Open monumentendag 2011 ‘Conflict’ lijkt een somber thema, maar u zult zien bij de voorstelling van wat in Brugge zoal te bieden heeft dat het een bijzonder rijk thema is waaraan heel wat uiteenlopend erfgoed verbonden is. OMD 2011 wordt opnieuw een bijzondere ontdekkingstocht.

Als schepen, met het onroerend erfgoed onder mijn bevoegdheid, wil ik bijzonder graag alle deelnemers, eigenaars,  stedelijke erfgoedpartners, het OCMW, de scoutsgroep FOS en alle vrijwilligers heel van harte danken voor hun enthousiaste medewerking en inzet voor OMD Brugge.

Erfgoedzorg is een bestendige opdracht. Onze aandacht mag nooit afnemen en we moeten blijven inspanningen leveren voor het behoud, de herwaardering en de ontsluiting van ons cultuurbezit. Open Monumentendagen zijn daar een belangrijke schakel toe.

Meer Brugse info over de Open Monumentdagen vindt u ook op de Open Monumentenwebsite.