In september 2020 is het studiebureau BUUR i.s.m. Corridor in opdracht van de stad gestart met de opmaak van een masterplan voor het recreatiegebied Sint-Pietersplas. “Met dit masterplan wil de stad onderzoeken op welke manier dit gebied verder kan uitgroeien tot een stedelijke groenpool voor watersport, openluchtrecreatie en verblijfsrecreatie”, vertelt schepen Mercedes Van Volcem. “Er wordt hierbij gezocht naar een evenwicht wordt tussen sport, recreatie en natuur op en rond de Sint-Pietersplas. De Sint-Pietersplas is een groene buffer waar veel gesport wordt en die grotendeels openbaar domein is.

Dit moet uiteindelijk een inrichtingsstudie voor het hele gebied opleveren mét een actietabel zodat op terrein ook effectief zaken gerealiseerd worden. Er is een looptijd van 10 maanden voorzien om het masterplan af te werken. Voor de zomervakantie moeten we dus een definitief plan hebben.

In de opmaak van het plan- en ontwerpproces worden 4 stappen voorzien:

• Stap 1: analyse en uitgangspunten
• Stap 2: visie, structuurschets en ontwikkelingsscenario’s en keuze voorkeursscenario;
• Stap 3: ontwerp masterplan/inrichtingsstudie en bepalen uitvoeringsstrategie;
• Stap 4: finaliseren masterplan met actieplan

Momenteel is de eerste stap afgerond. Het hele gebied werd grondig geanalyseerd en in kaart gebracht. Via online dialoogtafels werd in gesprek gegaan met verschillende actoren en stakeholders die vragen hadden rond de invulling van de recreatiezone. Er werd voor de invulling een onderscheid gemaakt tussen de beschikbare ruimte op het water (watergebonden ruimte) en de beschikbare grondgebonden ruimte (de oppervlakte zonder wegenis, grachten, plas, gebouwen).

Daarnaast werd ook rekening gehouden met het deel waar een overdruk natuurverwevingsgebied is en waar niet. Waar er overdruk geldt mag je het gebied gebruiken, maar moet er rekening gehouden worden met de natuurwaarden die aanwezig zijn in het gebied. Die mag je niet zomaar negeren en vernietigen. Het ontwerpteam zal enkel zaken intekenen die ook juridisch mogelijk zijn.  Als schepen van openbaar domein wil het hele gebied zo toegankelijk mogelijk maken voor iedereen, meer bepaald ook voor wandelaars en jong en oud maar natuurlijk ook voor sporters.  Het is bovendien ook belangrijk dat we investeren in natte natuur.  Het ontwerp werd daarvoor reeds goedgekeurd en wordt gefaseerd aangelegd. We voorzien zonnebloemen, grachten en schapen.  Openbaar domein is niet enkel om naar te kijken maar vooral ook om in te genieten. 

“In de volgende stap zullen mogelijke invullingen meegenomen worden. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen wat zeker een plaats moet krijgen omdat er nood aan is (must have) en welke zaken nog leuk zouden zijn indien daartoe nog mogelijkheden en ruimte zijn (nice to have)”, aldus Demon en Van Volcem die een mix voorstellen van natuur en sport.

Volgende zaken worden gezien als noodzakelijk en zijn een “must have”:

• BMX-parcours / bikepark / pumptrack
• Boogschutterstand (staande en liggende wip)
• Boomgaarden
• Boulderen outdoor
• Bufferzone/link Duivenkeetbos – Blauwe toren
• Camping
• broedzone watervogels
• Kabelbaan
• Kampeerautoterrein
• Kleinschalige evenementenzone
• Leefgebied vleermuizen
• Multifunctionele sportvelden (5)
• Natuurlijk en avontuurlijk spelen
• Oeverzwaluwwand
• Openluchtzwemmen (strand- en waterzone)
• Outdoor fitness/fit-o-meter
• Overnachtingsmodules
• Petanque
• Rolstoeltoegankelijke wandellus (zilverroute)
• Survivalparcours
• Vissport
• Watersport (bv. Beachsprint)
• Yoga
• Zone voor tijdelijke recreatieve (jeugd)activiteiten (Bv. Airzone)

Daarnaast wordt bekeken voor welke van volgende invullingen nog mogelijkheden zijn in het gebied. Deze zijn  “nice to have”:

• Boerderij met lokale producten
• Geboortebos
• Golfopslag
• Hondenlosloopweide
• Hondenzwemzone
• Leefgebied solitaire bijenpopulaties en waardevolle graslanden
• Paintball
• Voedselbos
• Voetbalterreinen (3)

Na deze fase wordt een tussentijds rapport gemaakt, de zogenaamde uitgangspuntennota. Het CBS nam op 1 februari 2021 kennis van deze uitgangspuntennota en gaat akkoord met de daarin geformuleerde ambities en uitgangspunten en de ruimtelijke principes waarmee in het verdere ontwerptraject aan de slag wordt gegaan.

Deze ambities en uitgangspunten zijn opgedeeld in 5 belangrijke thema’s waarmee rekening moet worden gehouden.

1. Gezonde balans tussen sport, recreatie en natuur

In het gebied bestaan op vandaag recreatie, sport en natuur harmonieus naast en bij elkaar. Om in de toekomst het aanbod van ontspannen recreëren, actief sporten en de natuurwaarden te verzekeren, moeten we zoeken naar een gezond evenwicht tussen deze drie hoofdfuncties, zodat de draagkracht van het gebied niet overschreden wordt, zegt Van Volcem.

• Meervoudig ruimtegebruik

De ruimte in de stad is schaars. We moeten de beschikbare ruimte daarom duurzaam inrichten en slimme combinaties bedenken. Analoog aan andere voorbeelden in binnen- en buitenland, kunnen we daarbij bijvoorbeeld denken aan het stapelen van functies (bijvoorbeeld basket of tennisveld bovenop nieuwe faciliteiten zoals cafetaria en kleedruimtes), gebruik van sportvelden voor diverse sporten (voetbal, rugby, frisbee, …), een goed evenwicht bewaren tussen publiek toegankelijke en afgesloten delen, … Deze en meer evidente zaken zoals het maximaal delen van de parkings nemen we mee als uitgangspunt.

• Een klimaatbestendig recreatiegebied

Het klimaat verandert in ijltempo. Het masterplan moet een antwoord bieden op de toekomstscenario’s met extremere weersomstandigheden, met de ambitie om van Sint-Pietersplas een koelte-plek te maken tijdens langdurige droogteperiodes (wind, schaduw en water) en een bufferfunctie te vervullen bij overvloedige regenval (ruimte voor waterlopen, grachten, beken). Voor nieuwe gebouwen gelden vanzelfsprekend hoge duurzaamheidseisen. We hebben reeds een ontwerp goedgekeurd.  Het Natuurcentrum diende ook een ontwerp in voor een subsidie en we bekomen van de Vlaamse overheid 181000 euro, zegt Van Volcem.  Daarnaast kan voor elk nieuw te bouwen constructie ook bekeken worden wat mogelijk is voor circulair, natuur inclusief of energieneutraal bouwen. Vzw Aan de Plas geeft alvast het voorbeeld met een heus zonnedak!

• Gezonde en inclusieve leefomgeving

Het recreatiegebied moet een betekenisvolle rol kunnen spelen op bovenlokaal én stadsniveau, maar evengoed zijn functie kunnen vervullen als lokaal ontspanningsgebied. Daarom is het belangrijk om in het masterplan voldoende aandacht te schenken aan de vragen en bekommernissen die er zijn van de verschillende doelgroepen, of vanuit de omliggende buurten. In het masterplan zien we alvast veel kansen om op meerdere niveaus meer ontmoeting, spel en beleving te stimuleren door de inbreng van bijvoorbeeld een wandel lus (zilverroute), een aantal levensgrote spelborden, bijzondere objecten, …

• Herkenbare beeldkwaliteit en identiteit  

Het gebied wordt op vandaag niet als één samenhangend geheel ervaren. Dat heeft enerzijds te maken met het feit dat ook andere functies (bijvoorbeeld landbouw) nog in het gebied aanwezig zijn, anderzijds is ook weinig samenhang te vinden in het beeld van de site. De opmaak van het masterplan stelt ons in staat een meer herkenbare identiteit naar voor te schuiven, o.a. voor de publieke ruimtestructuur, nieuwe architectuur en voor de vele elementen die eigen zijn aan een recreatiegebied. Dit kan bijvoorbeed met eenduidig materiaal- en kleurgebruik. Hierbij denken we  aan kenmerkende beeldelementen zoals bomen, verlichting, zitelementen, hekwerk, verhardingsmaterialen, enz.

• Bereikbaar én verbonden

De site dient zowel lokaal als bovenlokaal veilig en vlot bereikbaar te zijn met het openbaar vervoer, de auto en de fiets. Voor de omringende buurten geldt dat deze optimaal moeten worden aangesloten, zodat het recreatiegebied ook een meerwaarde kan betekenen voor de omwonenden.

“Het masterplan is een uitgelezen kans om de Sint-Pietersplas op de kaart te zetten als het recreatiegebied van Brugge. Het nieuwe recreatiegebied zal een belangrijke rol spelen voor zowel de buurt, de stad als de bovenlokale overheden. We werken met alle betrokkenen samen om iets moois te realiseren, met respect voor de natuur en bezorgdheden die er zijn”, besluit schepen Van Volcem.