“Stop sociale woningbouw : te traag en doe iets voor de wachtenden” – Mercedes Van Volcem (OPEN VLD)
BRUSSEL – De onderbenutte kredieten in de sociale woningbouw tonen aan dat de bouw van sociale woningen een systeem is die achterhaald is om diverse redenen. “In realiteit heeft de helft van de huurders recht op een sociale woning”, klinkt het bij Vlaams Volksvertegenwoordiger Mercedes Van Volcem (Open VLD). Voor het onderwerp zet ze zich al jaren in. De politica woonde immers zelf tot haar 22 jaar in een sociale woning. “Sociale woningen vandaag zouden een deel van ons sociaal weefsel zijn. Geen ghetto’s die gebouwd worden. Zelf woonde ik tot mijn 22 jaar in een sociale woning. Op verjaardagsfeestjes was ik altijd beetje beschaamd toen de vriendjes kwamen, hoewel onze taarten en pannenkoeken even lekker waren.”
Vooreerst staan er vandaag 170000 mensen op de wachtlijst voor een sociale woning. Nog nooit was de lijst zo lang. Bovendien staan niet alle mensen die recht hebben op een sociale woning ook op die lijst. Velen schrijven zich niet in of willen niet in een sociale woonwijk wonen ondanks dat de inkomensvoorwaarden zijn verschuldigd. De echte wachtlijst is dus 300000 huurders van de 600000 huurders op de private markt.
Meer budget maar ze raakt niet op
Het budget om sociale woningen te bouwen werd opgetrokken maar geraakt niet op. Redenen alom : ze worden vaak gebouwd in woonuitbreidingsgebieden, er is protest van de buurt en er komt proces tegen het project. Vandaag fixeren de maatschappijen zich ook op de fusie. De aannemers hebben veel werk en de bouwsector kan ongeveer 2500 eenheden per jaar bouwen.
Sloop en bouwen in open ruimte
Bijbouwen is dus begrensd naar ruimte toe (nog amper 1700 ha) in bezit van sociale huisvestingsmaatschappijen. Iedereen heeft het over de bouwshift en niet bouwen in open ruimte maar de sociale huisvestingsmaatschappijen zijn vaak onderworpen aan een andere ruimtelijke ordening omdat lokale besturen vaak ook vertegenwoordigd zijn in de sociale huisvestingsmaatschappijen.
De bouw is ook begrensd naar bouwvolume toe (wat kan de sector aan). Bovendien leidt bouwen ook veel tot afbraak zodat er netto minder bijkomt dan er gebouwd wordt (men sloopt tien woningen en met zet er 15 bij). De sloop wordt nooit in rekening gebracht bij communicatie. Dit maakt ook dat er weinig nieuwe mensen worden geholpen want de mensen die in de sloopwoningen wonen worden ook geherhuisvest.
Levenslange contracten en tijdelijke
Jaren pleitte ik voor de tijdelijkheid van sociale huurcontracten. Deze werden ingevoerd in 2014 met doel meer rotatie te bekomen, sociale emancipatie te bewerkstelligen en nieuwe behoeftigen te kunnen helpen.
Oude contracten blijven levenslang, nieuwe zijn tijdelijk maar kunnen ook verlengd.
Ik ben bepleiter om ze sowieso maar 6 jaar toe te wijzen en dat je nadien aan de slag moet. Zes jaar een gunst bekomen om goedkoop te wonen is een goede zaak maar nadien komen er nieuwe behoeftigen. Wie ziek is of niet aan de slag kan mag blijven. Wie gezond is moet verhuizen en aan de slag.
Geen stimulans tot werken
In ons systeem vandaag wordt je huur berekend op je inkomen alsook de huurpremie. Wie aan de slag gaat, zal meer huur moeten betalen zodat er een dubbele huisvestingsval ontstaat voor de bewoner van een sociale woning. Hetzelfde geldt voor huurders op de private markt die een huurpremie ontvangen. Wie gaat werken en meer verdient, verliest de huurpremie.
Sowieso moet de huur hoger en vast zijn en tijdelijk zodat werken ook loont. Wie werkt moet vooruitgaan en niet omgekeerd.
Definitie sociale woning
Een sociale woning is een woning die dient voor iemand die geen normale huur kan betalen. Voor mij moet ze al zeker niet in eigendom zijn van de huisvestingsmaatschappij.
Een sociale woning is voor mij beter gelegen in het weefsel zodat er ook meer sociale mix aanwezig is. Waarom kunnen de sociale huisvestingsmaatschappij niet op de private markt inhuren ? Dit gaat snel, eenvoudig en zo kan je met dezefde middelen veel meer doen voor de wachtenden. De mensen in een sociale woning en de mensen die wachten zouden immers dezelfde voordelen moeten kunnen hebben. Nu sluit men de ogen voor 170000 wachtenden en die worden door private particuliere verhuurders opgevangen.
Bouwen duurt zes tot zeven jaar en brengt voor de overheid ook infrastructuurkosten met zich mee. Huren is snel en brengt geen infrastructuurkosten met zich mee.
Huurbonus
Omdat huurpremies niet emanciperend werken denk ik dat de huurbonus een beter systeem is. Je trekt een deel van je huur fiscaal af.
Vroeger bestond dit ook voor je eerste woning die je leende. Helaas werd deze fiscale korting afgeschaft.
Ze invoeren voor huurders maakt dat ze adem krijgen en maakt ook dat ze misschien kunnen sparen om een eigen woning te verwerven.
Geen wijken maar in het weefsel, geen stempel
Bovendien heeft huur ook het voordeel dat niemand ziet dat je minder inkomen hebt. In een sociale woonwijk weet iedereen dat je niet veel verdient.
Zelf woonde ik tot mijn 22 jaar in een sociale woning. Op verjaardagsfeestjes was ik altijd beetje beschaamd toen de vriendjes kwamen, hoewel onze taarten en pannenkoeken even lekker waren?
Het geen a sociaal pleidooi maar een pleidooi om een na oorlogssysteem te evalueren. Het is te traag, helpt niet en we moeten meer doen met dezelfde middelen. Sowieso als de grond op is, zal men het systeem moeten herdenken.