Onze fractieleider in het Vlaams Parlement, Sas van Rouveroij gaf vandaag 18 december toelichting bij het standpunt van Open Vld inzake de Vlaamse begroting. Hier volgt zijn toespraak.

Toen ik mijn begrotingstoespraak voorbereidde had ik een deja-vu gevoel.  Want net zoals bij de begroting 2012 is de begroting 2013 al achterhaald op het moment van de bespreking.

En nee, mijnheer de minister, dat is niet het gevolg van het feit dat de begrotingscyclus tijd vergt en derhalve uw begroting gebaseerd is op vooruitzichten die 3 maanden oud en ondertussen achterhaald zijn.

Uiteraard begrijp ik dat er een moment is dat u de parameters moet afsluiten om tot een begrotingsvoorstel te komen.  Die verdedigingslijn, mijnheer de minister, is correct maar niet voldoende. Het probleem ligt elders en is fundamenteler.

Dat uw begroting weer achterhaald zal zijn is het gevolg van het feit dat het begrotingsevenwicht voor 2013 opnieuw niet structureel is. De uitgaven, mijnheer de minister, blijven sneller stijgen dan de inkomsten. En niet een klein beetje: 294 miljoen euro!

Om die meeruitgaven mogelijk te maken schrapt u onder meer alle buffers waaronder de conjunctuurbuffer. Maar het zijn juist die buffers die dienen om tegenvallers op te vangen.

Uw antwoord hierop is dat u liever het geld steekt in crisisbestrijdende uitgaven dan in passieve buffers. Maar dan begrijpt u niets van ons standpunt.

Open VLD stelt dat u eerst en vooral dat deel van de uitgavengroei waarop u impact heeft onder controle moet krijgen en dat betekent dus dat de stijging van deze uitgaven zodanig moeten verlagen dat ze de stijging van uw ontvangsten niet overtreffen.

Een concept dat ieder gezin hanteert, zaaien naar het bakje, krijgt deze Vlaamse regering schijnbaar niet onder de knie.   De kostendrijvers moeten structureel omlaag.

Laat het mij met een beeld verduidelijken. Als de begroting een auto is dan vervangt u de schokdempers – die de buffers zijn voor een begroting – door meer accessoires in de hoop de garagisten werk te bezorgen.

 

Terwijl wij kiezen om de motor die aangedreven wordt door zuur verdiend Vlaams belastinggeld minder zwaar te belasten. Hoe? Door de auto juist te ontdoen van de niet noodzakelijke accessoires en de schokdempers te verstevigen zodat we vlotter de hobbelige helling van de crisis op kunnen.

Daarenboven sleurt de auto een aanhangwagentje mee vol met schulden. Samen met de sociale partners in de SERV en het Rekenhof vraagt Open VLD om jaarlijks een overschot te boeken van 0,2 procent. Enkel zo wordt Vlaanderen tegen 2020 schuldenvrij en vergroot de trekkracht van de auto.

Maar het omgekeerde gebeurt want de schuld stijgt tot 7 miljard.

 

Mijnheer de minister, het deja-vu gevoel was niet helemaal terecht.

Er is wel degelijk een verschil met vorig jaar. In 2012 stond er nog een conjunctuurbuffertje van 16 miljoen in maar zelfs dat schamel bedrag heeft de begroting 2013 niet gehaald.

Het gaat van kwaad naar erger.

Deze begroting staat dus met haar billen bloot en krijgt slaag van bij de eerste tegenvaller. En dat kan een flink pak slaag worden. De minister-president rekende het ons vorige week al voor: door tegenvallende economische groei, zelfs krimp, dreigt een tekort van 353 miljoen.

Indien we rekening houden met de meest negatieve prognose van de NBB zal die pandoering zelfs oplopen tot 500 miljoen euro.

Laten we samen hopen dat het zo ver niet komt want bij gebrek aan buffers is hoop het enige dat ons rest.

Hoop is de zesde Christelijke deugd.  Maar voor zover de zeven deugden in volgorde van belangrijkheid staan hebt u

de eerste deugd der voorzichtigheid straal genegeerd door geen buffers aan te leggen,

de tweede deugd der rechtvaardigheid  vernederd door verdubbeling van de miserietaks,

de derde deugd der gematigdheid aan uw laars gelapt door het ontbreken van structurele besparingen,

de vierde deugd van de moed niet opgebracht door een gebrek aan keuzes

en de zevende deugd der naastenliefde geloochend door constant geruzie en gekibbel.

Alleen de vijfde deugd van het geloof wil ik u gunnen want u gelooft dat u goed bezig bent.

 

Mijnheer de minister-president

De begroting 2013 wankelt net zoals de voorgaande jaren omdat geen doortastende keuzes worden gemaakt, keuzes die Vlaanderen weerbaar maken voor de crisis die diepe sporen trekt in onze Vlaamse samenleving.

Telkenmale beantwoordt u die kritiek met de melding dat de Vlaamse begroting in evenwicht is en mochten alle overheden dit in ons land doen dan zouden we er al een pak beter voor staan.  Die sneer heeft een grond van waarheid naar Wallonië toe maar is absoluut unfair naar de Belgische regering waar uw partij ook deel vanuit maakt.

Maar wat mij vooral ergert is dat de Vlaming met zo’n defensieve houding niet gediend is. Want een Vlaamse begroting die boekhoudkundig in evenwicht is volstaat niet om de Vlaming te behoeden voor de kommer en kwel die nog op ons afkomt.

Want u bent dik tevreden met deze begroting en dat zou er nog maar aan mankeren. Maar de begroting draait natuurlijk niet om  u maar om Vlaanderen.

Sta mij toe even enkele andere petjes op te zetten.

Ik ben een ondernemer en wil investeren. In welke mate zorgt deze begroting ervoor dat ik als ondernemer geen zeven jaar meer moet wachten op een vergunning?

Ik ben burgemeester van een plattelandsgemeente en kan de eindjes niet meer aan elkaar knopen?  In welke mate zorgt deze begroting voor zuurstof zodat deze gemeenten hun belastingen niet moeten verhogen?

Ik ben vader van een zorgbehoevend kind. In welke mate zorgt deze begroting ervoor dat ik niet meer in de wachtrij kom voor  de dringende zorgondersteuning?

Ik ben grootvader van een schoolgaand kleinkind. In welke mate zorgt deze begroting ervoor dat ik mijn kleinkind niet moet afhalen aan de deur van een containerklas?

Ik ben een Vlaamse belastingbetaler. In welke mate maakt deze begroting gebruik van de reeds bestaande fiscale autonomie om de belastingsdruk wat te milderen?

Op al deze vragen is het antwoord. In geen enkele mate. Deze begroting verandert daar niets aan.

Wat de belastingen betreft is het zelfs schrijnend vast te stellen dat de 7 procent marge die de regering heeft om de fiscaliteit te moduleren maar voor amper  0,26 procent wordt gebruikt. En dan maar toeteren dat Vlaanderen te weinig mogelijkheden heeft maar ondertussen de bestaande hefbomen zelf niet gebruiken.

 

Mijnheer de minister-president,

De omstandigheden zijn ongunstig maar in de microkosmos van Vlaanderen zet u geen grote structuurveranderingen uit die de hoop op herstel rechtvaardigen.  En deze begroting is de laatste waarvoor u nog een vol jaar bevoegdheid draagt. Maar ook deze laatste kans gaat nu verloren.

Het overheidsbeslag is en blijft ook na Peeters II te hoog. Ik weet dat de SPa voorzitter daarvan niet overtuigd is maar laat u daar toch niet door gijzelen.

Met 54 % scoren wij heel wat hoger dan Nederland en Duitsland. En wie zo blind is om te beweren dat de overheid in deze landen minder biedt en slechter functioneert moet dringend eens op vakantie.

Op onze vraag om dit overheidsbeslag af te bouwen is uw antwoord dat tegen eind 2014 het ambtenarenkorps zal verlaagd zijn met 6 %.  Anders uitgedrukt worden 4 op de 5 ambtenaren die  uit dienst treden terug vervangen.

Ik heb het al vaker gezegd: deze doelstelling is niet ambitieus genoeg.

Sta mij een vergelijking toe, al wil ik geen appels met peren vergelijken, toch liggen beide in dezelfde fruitmand.

Stel dat we de lat even hoog leggen als de federale regering waar  maar één op drie ambtenaren wordt vervangen, dan betekent dat voor Vlaanderen op één legislatuur een vermindering van haar ambtenarenkorps niet met de huidige 6% maar met 21%.

Ik hoor u al denken: gemakkelijke oppositiepraat. Maar we bevinden ons in goed gezelschap.

U zal niet ontkennen dat de industriële sector onze partner bij uitstek is om werk en dus Vlaamse welvaart te garanderen. Het is al evenzeer duidelijk dat de industrie barslechte tijden meemaakt.

Maar waarom luistert deze regering dan niet naar de raadgevingen van diezelfde industriële spelers? Op hun gemeenschappelijke website “Industrie Vlaanderen” lees ik:  “Er dient een kerntakendebat te komen om de rol van de Vlaamse overheid te specifiëren. Het overheidsbeslag op de economie moet snel dalen en het ambtenarenkorps moet worden afgeslankt.” Einde citaat.

 

Waarom voert u het debat niet over de rol van de Vlaamse overheid?

Ik zal u het antwoord geven. Omdat een kerntakendebat de grote meningsverschillen in uw regering zou blootleggen. Uw regering kiest voor een afbouw met zes procent omdat dit nog net kan zonder kerntakendebat, dus zonder vervelende zelfkritiek, zonder stevig debat. Zo botst u tegen de bovenkant van uw kaasschaaf aan. Deze regering Peeters  heeft geen gemeenschappelijke project om Vlaanderen slanke en slagvaardiger te maken.

Meer nog, als men later op deze regeerperiode zal terugkijken zal men vaststellen dat de regering Peeters II de opportuniteiten die elke crisis in zich draagt heeft laten liggen en dit tijdsvenster voor verandering heeft laten verloren gaan.

Maar uw onmacht om echte structurele keuzes te maken veroorzaakt niet alleen stilstand maar ook schade. Een voorbeeld.

Op de website bestuurszaken staat dat “een nieuwe set van maatregelen de motivatie en inzetbaarheid van ambtenaren moet verhogen. “

Maar dan moet u mij eens uitleggen hoe u dat rijmt met uw beslissing om  in 2013 en 2014 de  functionerings- en managementtoelagen voor ambtenaren die boven het maaiveld presteren niet toe te kennen.

Zo’n prestatiegerelateerde bonus was nu uitgerekend de enige geldelijke beloning die een leidend ambtenaar had om personeelsleden te motiveren een tandje bij te steken.

Zowat het belangrijkste instrument wordt hen dus ontnomen en dat voor een budgettaire opbrengst van ocharme 3,9 mio € .

Wel minister Muyters, Ben Weyts, u wel bekend, zou hier nu staan roepen: dat is COMMUNISME !!!

Als u de ambtenarij op korte termijn helemaal om zeep wil helpen, dan is dit de ideale voorzet.

Mijnheer de minister-president

De meerjarenraming die uw regering voorlegt is die naam niet waardig. Uw meerjarenplan is enkel een summiere doortrekking van het huidige beleid zonder enige aanwijzing hoe dit zal leiden tot een structureel evenwicht en zonder rekening te houden met verschillende nieuwe uitgaven waartoe u zelf hebt beslist zoals het plattelandsfonds, laten we het dus maar een plattebeursfonds noemen en het groeipad voor O&O dat op die manier weer helemaal overwoekerd wordt door niet ingeloste beloftes.

Maar opvallend is dat noch in 2014 noch in 2015 uitgaven worden geraamd voor de zesde staatshervorming terwijl de Hoge Raad voor Financiën het enkele maanden geleden nog over een maximumfactuur van 2,4 miljard had. Het zal wel zo’n vaart niet lopen maar een beetje geld opzij zetten zou verstandig zijn en vooral aan burgers en bedrijven het signaal  geven dat Vlaanderen zich klaarmaakt voor de toekomst.

 

Mijnheer de minister-president

 

Laat mij afsluiten met u de mythe van Daedalus en Icarus nog even in herinnering te brengen. Ondanks de waarschuwingen van zijn vriend Daedalus  (= laat dat het Rekenhof, de SERV, de oppositie, zijn) om niet te hoog en te dicht bij de zon te vliegen, maar ook niet te laag, omdat de vleugels te zwaar zouden worden van het zeewater, wordt Icarus roekeloos, vliegt hij te hoog zodat de was toch smelt door de zon en hij neerstort. Mijnheer de minister, met steeds hogere uitgaven vliegt u recht naar de zon. Ik wil niet dat u neerstort. Niet als persoon, maar ook niet als minister. Want in uw val sleurt u Vlaanderen mee. Ga dus Icarus niet achterna, ook als anderen u in deze regering daartoe zouden aanzetten.