Op de Vlaamse klimaattop riep Vlaams minister-president Bourgeois (N-VA) op om dichter bij elkaar te gaan wonen. “Je kan dat wel willen, maar het moet ook kunnen,” zegt Vlaams Volksvertegenwoordiger Mercedes Van Volcem, die onderzocht in welke mate centrumsteden toelaten om woningen op te splitsen in meerdere woongelegenheden. “De verscheidenheid is gigantisch. Meer uniformiteit zou de transparantie ten goede komen,” aldus Van Volcem.  Hoe gemakkelijk kan je van een woning twee woningen maken in een Vlaamse gemeente of stad? Welke limieten zijn er? Vlaams Volksvertegenwoordiger Mercedes Van Volcem vergeleek de regels in de 13 centrumsteden. “Voor het opsplitsen van een woning moet je sowieso een vergunning aanvragen. Dat is bepaalt door Vlaamse wetgeving. Elke stad of gemeente heeft z’n eigen normering. Een aantal hebben heel specifieke verordeningen, wat objectiviteit garandeert. Andere steden blijven vrij vaag.” Volgens deze vergelijking lijkt Oostende de soepelste en Gent de strengste van de centrumsteden.

Van Volcem kende zelf een cijfer toe van gemakkelijk (0) tot heel moeilijk (10) per centrumstad. Oostende is tot nog toe het gemakkelijkst. Er is geen beperkende normering. Je moet enkel een vergunning aanvragen. De stadsbestuur van Oostende gaf wel te kennen aan een regeling te werken.  Het tegenovergestelde is Gent, waar het heel moeilijk geworden is voor het opsplitsen van woningen.  Alle eengezinswoningen met minder dan 250m² bewoonbare oppervlakte kan je er sowieso niet opsplitsen. Splits je er grotere woningen (>250m²) op dan moet je minstens voorzien in 1 parkeerplaats per appartement en 2 fietsopbergplaatsen.

Enorme verscheidenheid

Wat opvalt is dat er in de 13 centrumsteden er een enorme verscheidenheid aan regels heerst voor het opsplitsen van woningen. Om een doortastend beleid in de stad mogelijk te maken is een accuraat beeld nodig van de huidige wetgeving. Met de vergelijking deed Mercedes Van Volcem een poging om een kwalitatief overzichtelijk document samen te stellen als basis voor verder debat in het parlement.

“We zien een trend dat alle steden het opsplitsen bemoeilijken. De minimum oppervlakte van wonen op kamers is 12m² en daar is de minister van Wonen voor bevoegd. Al wie groter woont valt niet onder de bevoegdheid wonen maar onder de bevoegdheid ruimtelijke ordening. Daar hebben de steden via de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO) de mogelijkheid om via een bouwverordening zelf minimum normen te bepalen bij nieuwbouw.  Zeker waar de modale inkomens laag zijn probeert men grotere eenheden te waarborgen en op die manier ook hogere inkomensgroepen aan te trekken. De inkomens van Leuven en Brugge liggen hoog en beide steden kennen al jaren een strenge verordening,” stelt Van Volcem vast.

Minimumnormen wenselijk

Elke stad heeft specifieke wensen en noden naargelang groei en bevolkingssamenstelling. “Toch zouden ook minimumnormen voor permanent verblijf en mix (klein, midden en groot) binnen nieuwbouw vanaf 10 eenheden wenselijk zijn. Tijd om van elkaar te leren en waar kan te vereenvoudigen,” aldus Van Volcem.

De oppervlakte van de oorspronkelijke woning speelt de grootste rol bij het al dan niet toekennen van een vergunning voor het opsplitsen. In sommige steden zoals bijvoorbeeld Mechelen en Roeselare wordt een onderscheid gemaakt tussen centrumstraten en de rand.  Bijna in elke centrumstad moet je bij het opsplitsen van woningen bijkomende parkeerplaats realiseren. Ook fietsparkeerplaatsen zijn in 11 van de 13 steden een must.

“Wetgeving kan bepalend zijn voor de evolutie die steden doormaken.  In het bijzonder bepalingen inzake ruimtelijke ordening. Zonder afbreuk te doen aan de mogelijkheden van het opsplitsen van woningen, merkt men in sommige steden een gebrekkige kwaliteit van deze panden (vb. inzake leefbaarheid),” aldus Van Volcem. “Tegelijk merken we dat de betaalbaarheid van woningen in bepaalde gebieden onder druk komt. Gezien de gezinsverdunning zijn dan weer heel wat mensen bereid om minder groot te wonen. In een aantal opzichten kan opsplitsen een meerwaarde zijn.”

Hier kan je het ganse onderzoek raadplegen.