Twee derde van het parcours van Peeters II is afgelegd. Hoewel de Vlaamse Regering een ‘Vlaanderen in Actie’ ambieert lijkt deze in de zelfgenoegzaamheid van haar politieke bestuurders te verdrinken. Door gebrek aan ambitie scoort deze Vlaamse regering lager dan de middelmaat. Graag geef ik 26 vaststellingen en bijhorende adviezen aan minister-president Peeters en zijn team.

 

1. Ellenlange wachtlijsten sociale woningen

Bijna 92.000 kandidaat-huurders staan op de wachtlijst, een absoluut record.[1] Nog nooit waren er zo veel. Minister Van den Bossche moet haar verantwoordelijkheid nemen en tijdelijke contracten invoeren zodat mensen die zich verbeteren plaats kunnen maken voor mensen die echt een sociale woning nodig hebben.

 

2. Sociale huisvesting in slechte staat

De staat van het patrimonium van sociale woningen was nooit zo penibel. De Vereniging van Vlaamse Huisvestingsmaatschappijen (VVH) trok in mei dit jaar nog maar eens aan de alarmbel. Voor 2012 was er een tekort van 200 miljoen euro om sociale woningen te renoveren. De Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW) stelde z’n renovatieplanning voor in het Vlaams Parlement. De cijfers geven aan dat 56% (74405 sociale woningen) van het sociaal patrimonium dringend geïsoleerd moet worden. Meer dan 28 000 woningen hebben zelfs geen dakisolatie. Het budget om alle woningen te renoveren wordt geraamd op 3 miljard euro. Met beperkte middelen en de lange wachtlijsten is een andere aanpak noodzakelijk.

Beter is om de sociale woningen die aan grondige renovatie toe zijn te verkopen aan jonge starters die willen renoveren. Hierdoor komt budget vrij om sociale nieuwe woningen te bouwen die voldoen aan alle normen, breng je heel wat betaalbare woningen op de markt en verhoog je de sociale mix.

 

3. Raad voor vergunningsbetwistingen kampt met historische achterstand voor behandeling van dossiers

Het vergunningenbeleid in Vlaanderen heeft te kampen met complexe en langdurige procedures waardoor soms jaren verloren gaan alvorens mensen een project realiseren. Bovendien kamt de Raad voor vergunningsbetwistingen met een gigantische achterstand in de behandeling van zijn dossiers. Uit het nieuwe jaarrapport van de raad van vergunningsbetwistingen blijkt dat er geen schot zit in de maar liefst 1.120 dossiers. Zo blijkt dat de oudste dossiers blijven liggen. Toen de raad in 2009 opgericht werd, bleek dat er veel meer werk was dan voorzien. In 2011 nam de raad dan maar een nieuwe start. Maar in plaats van de achterstallige dossiers als eerste aan te pakken, besliste de raad dat alle dossiers die ingediend werden voor 1 september 2011 het langst zouden moeten blijven liggen. Aan het tempo dat de raad nu bezig is, zullen de oude dossiers pas in 2016 weggewerkt zijn aldus de Vlaams Ombudsman, Bart Weekers.

Muyters moet dit pijnpunt ten gronde aanpakken en ook effectief prioritair werk maken van het sneller verlenen van vergunningen om op die manier de concurrentiekracht van de Vlaamse ondernemingen te versterken. De resultaten op het terrein zijn de enige maatstaf.

 

4. Stijgend aantal werklozen in Vlaanderen

Vlaanderen telde eind september 8 procent – of 16.000 – werklozen meer dan een jaar geleden, blijkt uit de maandelijkse statistieken van het kabinet van Vlaams minister Muyters. De werkloosheidsgraad in Vlaanderen bedraagt nu 7,28 procent, wat overeenstemt met 216.222 werkzoekenden. Wallonië telt procentueel meer werkloosheid (13,7%) maar opmerkelijk is dat de stijging er zeer gering is. In vergelijking met vorig jaar zijn er slechts 0,6% meer werkzoekenden. [2]

 5. Toenemend aantal faillissementen in Vlaanderen

De toename van het aantal faillissementen situeert zich volledig in Vlaanderen, zo blijkt uit cijfergegevens van handelsinformatiekantoor Graydon. In Wallonië en Brussel neemt het aantal faillissementen zelfs licht af ten opzichte van vorig jaar. “Het is hoog tijd dat de Vlaamse regering een tandje bijsteekt” stelde ook Christine Mattheeuws, voorzitter van Nationaal Syndicaat voor Zelfstandigen (NSZ)). “Wat ben je met een begroting in evenwicht als er tegelijk massaal veel Vlaamse bedrijven op de fles gaan?” aldus Mattheeuws.

 

Faillisementen Vlaanderen
2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012*
3.893	3.992	4.273	4.983	4.918	4.908	4393
* cijfers tot en met oktober 2012

Bron: Nationaal instituut voor Statistiek[3]

 

6. Traagheid in hervorming groenestroomcertificaten kost miljoenen euro’s

De Vlaamse Regering is rechtstreeks verantwoordelijk voor de stijgende energiekosten. Mensen en bedrijven die stroom produceren met zonnepanelen krijgen royale ondersteuning via het systeem van de groenestroomcertificaten (GSC). Toen duidelijk werd dat deze steun veel te hoog was, bleef minister Van den Bossche twee jaar talmen, vooraleer grondige en noodzakelijke aanpassingen door te voeren. De consument zal deze miljoenen euro’s moeten ophoesten in de duurder wordende elektriciteitsfactuur.

 

7. Interne staatshervorming gemiste kans

Met veel getrom kondigde minister Bourgeois een interne staatshervorming aan. Met zoveel beleidsniveaus was het een uitgelezen kans om doortastend te hervormen. Het bleef bij die kans. Behoudens de beperkte afslanking van enkele raden (vb. provincieraad) slaagt de minister er niet in om fusies op het spoor te zetten bij gemeenten en om provincies voor te bereiden op hun afschaffing.

 

8. Gebrek aan daadkracht bij grote investeringsprojecten

Zelden gebeurt het dat de Vlaamse Regering met daadkracht een investeringsdossier in beweging krijgt. Na studies moet er een beslissing volgen, zonder zich te verschuilen achter bijkomende studies. De verbreding van het Schipdonkkanaal, de vraag naar nieuwe voetbalstadions, het Stevinproject en de Oosterweelverbinding raakten in een verlammende stilstand.

 

9. Vlaamse Regering verhoogt belasten: miserietaks en jobkorting

Als het over belasten gaat wordt er verkeerdelijk naar het federale niveau gekeken. Met de substantiële verhoging van de miserietaks (van 1 naar 2%!) en de afschaffing van de jobkorting (300 euro per persoon), is de Vlaamse Regering (Cd&v, N-VA en Sp.a) zonder meer de kampioen in het belasten van de hardwerkende Vlaming.

 

10. Het plattelandsfonds blijft uit

Het aangekondigde Plattelandsfonds is weer uitgesteld. Plattelandsgemeenten hebben het financieel moeilijk omdat ze uitgestrekt zijn en wegen moeten onderhouden maar weinig inwoners tellen om dit te helpen betalen. Dit uitstel is een voorbeeld van hoe de Vlaamse Regering weigert verantwoordelijkheid te nemen. Men schuift de factuur eenvoudigweg door naar deze gemeenten in moeilijkheden. Bovendien is er geen duidelijkheid over de gehanteerde selectiecriteria voor de selectie van de 50 ‘plattelands’gemeenten.

 

11. Vlaamse armoede stijgt

9,8 procent van de Vlamingen leeft in armoede. Helaas is dit een stijgende trend.39 procent van de eenoudergezinnen in Vlaanderen geeft toe moeilijk rond te komen. Men stelt ook vast dat er steeds meer werkende armen zijn. Ondanks een Vlaams Actieplan Armoedebestrijding slaagt deze Vlaamse Regering er niet in de trend te keren. Minister Lieten wijst naar het lokale niveau en wil voor elke gemeente een schepen van Armoede. De minister moet zich focussen en resultaten boeken. In steden is het armoederisico een pak hoger. Met de nodige middelen en een coherent Vlaams plan kan men betere resultaten boeken.

 

12. Wachtlijst schuldbemiddeling: meten is weten én aanpakken

Het aantal dossiers inzake schuldbemiddeling blijft in Vlaanderen stijgen, tot 65.506 in 2010.[4] Er is echter geen zicht op de achterstand en de noden in de sector van de schuldbemiddeling. Niet alle erkende instellingen voor schuldbemiddeling houden een wachtlijst bij. In 2010 waren bij een deel van de instellingen 1853 gezinnen geregistreerd op een wachtlijst. Het aantal gevallen bleek toen in stijgende lijn. Sedert 2010 zijn geen accurate cijfers beschikbaar over de wachtlijsten. Wil de Vlaamse Regering noden bij de wortels aanpakken dan moet men deze duidelijk in kaart brengen.

 

13. Nog steeds geen nieuw onroerend erfgoed decreet

Het archeologiedecreet van 1993 is aan herziening toe. Een eerste ontwerp van decreet werd op 15 juli 2011 goedgekeurd door de Vlaamse regering. De bedoeling is onder meer duidelijker regels vast te leggen en archeologie vroeg genoeg in het bouwproces te integreren. Via de oprichting van een archeologiefonds zou de financiering van archeologisch onderzoek beter worden gespreid.  Het uitblijven van een definitieve beslissing omtrent dit ontwerpdecreet zorgt voor onzekerheid bij heel wat betrokken actoren. Dit getuigt van een starre houding in het beleid van deze Vlaamse Regering.

Ook de restauratie van heel wat monumenten laat vaak jaren op zich wachten.

 

14. Wachtlijsten mensen met een handicap

In Vlaanderen zijn er 18.478 geregistreerde zorgvragen van personen met een handicap. Dat zijn er 1.629 (10 procent) meer dan een jaar geleden. Tel de 2.365 vragen naar een Persoonlijk Assistentiebudget (PAB) erbij en Vlaanderen zit met bijna 21.000 zorgvragen.[5] Een dringende zorgvraag betekent dat de overheid erkent dat de betrokken persoon binnen de zes maanden zou moeten geholpen worden. Meer dan 4000 mensen wachten al langer dan twee jaar. Tussen juli en december 2011 zijn 68 mensen overleden tijdens het wachten.[6] De Vlaamse Regering deed inspanning nadat in 2010 de witte sector op straat kwam. Om aan alle zorgvragen tegemoet te komen zal minister Vandeurzen doortastender te werk moeten gaan.

 

15. Centrale registratie nodig voor wachtlijsten rusthuizen

Vlaanderen telt 41.975 rust- en verzorgingstehuizen en 26.598 rustoorden voor bejaarden.[7] Op de noden heeft de Vlaamse Regering geen zicht. Om deze in te schatten is een centrale registratie noodzakelijk van elke persoon die zich op de wachtlijst plaats bij een Rust en Verzorgingstehuis. Elke wachtende komt dan via zijn gekozen rusthuis in een centrale dataset terecht op basis van het rijksregisternummer. Zo weet de minister de exacte noden van elke streek en gemeente en worden de middelen het meest efficiënt besteed.

 

16. Vlaamse seniorenzorg redeneert nog in 20^ste eeuw

Tussen nu en 2050 zijn er 117.000 nieuwe medewerkers nodig in de seniorenzorg. Dat lijkt uit cijfers van de Federatie Onafhankelijke Seniorenzorg (FOS). Volgens de organisatie is er een “Copernicaanse omwenteling” nodig om toekomstige tekorten op te vangen. Tegen 2060 is één Vlaming op de tien een 80-plusser en zijn er in Vlaanderen meer dan 100.000 personen met dementie, voorspelt de federatie. Om tegemoet te komen aan de stijgende vraag naar residentiële zorg moet er de komende veertig jaar één rusthuis per week worden geopend. Hiervoor moeten we een nieuwe ouderenzorg uittekenen. De huidige manier van werken kan door de beleidsmakers in de toekomst onmogelijk worden aangehouden. Dat is mathematisch. Uit een studie van de KU Leuven blijkt zelfs dat het 30 procent goedkoper is om een rusthuis te bouwen zonder subsidiëring dan met. [8]

Het hertekenen van gans het Vlaams seniorenbeleid vergt moed en daadkracht. Een kerntakendebat met de verschillende actoren kan een eerste aanzet betekenen in het herschalen van gans het seniorenbeleid. Er is geen tijd om te talmen…

 

17. Gigantische achterstand scholenbouw

In een Europese kenniseconomie is de kwaliteit van ons onderwijs cruciaal. Onze Vlaamse scholen kampen met een gebrekkige infrastructuur. Dit kan gevolgen hebben voor de kwaliteit van ons onderwijs. Een school die een dossier indiende in 2001 kan dit jaar pas beginnen te bouwen. En wie er vandaag een indient, kijkt aan tegen een wachttijd van minstens twintig jaar. De reden is een structureel tekort aan geld, terwijl de kostprijs steeds hoger wordt. In 2010 stonden 1550 scholen op de wachtlijst.[9] Anno 2012 zijn er al 1.699 dossiers hangende bij de Vlaamse overheid, goed voor een investeringsbedrag van 2,6 miljard euro. Met het gemeenschapsonderwijs (GO!) erbij geteld is er vier tot vijf miljard euro nodig.[10]

18. De carrousel in de bijzondere jeugdzorg

Kinderen die in de bijzondere jeugdzorg belanden, worden nog al te vaak van hot naar her gesleurd. Gemiddeld wordt zo’n kind drie keer overgeplaatst voor het terechtkomt in een centrum waar het eindelijk echt geholpen kan worden. Zo creëren we wantrouwige, diep gekwetste kinderen. Volgens cijfers van Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen wordt gemiddeld één kind op vier minstens drie keer doorverwezen voor het terecht komt op een plek waar het echt geholpen kan worden. Die ‘kindercarrousel’ is te wijten aan de ellenlange wachtlijsten in de jeugdzorg. Door het plaatsgebrek worden kinderen op de wachtlijst gestuurd naar de eerste de beste voorziening waar een bed vrij is. Ongeacht of het kind daar op zijn plaats is of niet.[11] Willen we deze kinderen een waardige toekomst geven, dan moet de Vlaamse Regering het capaciteitsprobleem wegwerken.

 

19. Vlaamse windwerkgroep draait vierkant

Vlaanderen wil tegen 2020 1.060 megawatt aan windmolencapaciteit installeren. Vandaag staat de teller op 350 megawatt. De Windwerkgroep moet de adviezen van de verschillende administraties voor vergunningen voor windmolenturbines stroomlijnen. De werkgroep wordt te weinig op de hoogte gesteld van vergunningen, en de administraties volgen de adviezen van de Windwerkgroep niet op. Tussen 2009 en midden 2011 kregen 58 vergunningendossiers wel een positief advies van de werkgroep, maar geen vergunning. Het Vlaams Energieagentschap erkent in zijn jaarverslag ook dat ‘de praktijkervaring aangeeft dat ondanks de positieve beoordeling van de Windwerkgroep de effectieve realisatie van windturbineprojecten achterblijft.’[12]

Ofwel schaft de Vlaamse Regering de werkgroep af, ofwel zorgt men dat deze werkgroep over meer slagkracht beschikt om effectief het verschil te maken. Op impactloze adviesorganen ligt Vlaanderen niet te wachten.

 

20. Wat met de lange termijn? Vlaanderen in 2030?

Dan is er nog de lange termijn. Willen we een vooruitstrevende regio blijven in een modern Europa, dan zal de Vlaamse Regering haar manier van denken en werken grondig moeten wijzigen. In 2030 zijn we met 6,6 miljoen inwoners in het Vlaams Gewest. Van die Vlamingen zullen er 472.000 ouder dan tachtig jaar zijn.^[13] Er zijn naar schatting 249 000 huizen extra nodig. Wat zullen we doen met de 240 000 extra 65+ers? Hoe gaan we deze mensen opvangen?[14]

Vele essentiële vragen moeten nog worden beantwoord. Waar zullen die extra Vlamingen worden gehuisvest? Waar is er nog ruimte om te wonen? Zal de Vlaamse Regering afbraakpremies geven voor de afbraak van oude gebouwen? Zal men zuinig watergebruik of bewust materiaalgebruik voorzien? Zal de Vlaamse Regering een hogere woondichtheid hanteren? Is er, gezien de verwachte stijging van het aantal 80-plussers, voldoende ruimte voor rust- en verzorgingstehuizen? Er zal meer nodig zijn dan enkel een woonbeleidsplan en aankondigingspolitiek. Het blijft tot nog toe allemaal zeer vaag. Er moet een doorgedreven wisselwerking tussen ruimtelijke ordening en wonen komen.

 

21. Wat met de bevolkingsexplosie in de steden?

In een aantal steden voorspellen de bevolkingsprognoses opmerkelijke evoluties voor de komende decennia. In Antwerpen zijn er bijvoorbeeld heel wat nieuwe kinderen op komst. Het stedelijk onderwijs in Antwerpen zal de komende tien jaar minstens 489 miljoen euro nodig hebben om elk kind een plek op school te kunnen geven. Dat blijkt uit een masterplan voor een forse uitbreiding van de scholencapaciteit. Volgens de meest optimistische bevolkingsprognoses zijn er in Antwerpen tegen 2025 minstens 31.000 extra plaatsen nodig.[15] Je kan onmogelijk verwachten dat de steden dit financieel in hun eentje oplossen. De Vlaamse Regering zal hierbij een coherente visie moeten formuleren.

 

22. Kindpremie en resultaten Vlaams Energiebedrijf blijven uit

De twee initiatieven die met groot tromgeroffel werden aangekondigd blijken tot nog toe een lege doos. De Vlaamse kindpremie werd uitgesteld en het Vlaams Energiebedrijf (VEB) is een schip zonder lading. Het VEB wordt opgericht zonder voorafgaande behoefteanalyse. De Vlaamse Regering heeft de omgekeerde weg gevolgd en creëerde eerst het vehikel en zocht erna tevergeefs naar een lading.

 

23. Energiearmoede

Energie vormt een belangrijk deel uit het budget van een doorsnee gezin. Energiearmoede is dan ook een ernstig te nemen probleem. Als iemand afgesloten wordt door zijn leverancier omdat deze persoon bijvoorbeeld de energiefacturen niet meer de baas kan, wordt de energie voorzien door de overheid. De tarieven die de overheid hiervoor hanteert liggen echter hoger dan deze van de elektriciteitsleveranciers. In dat opzicht is de maatregel om elektriciteit van de overheid te voorzien verre van sociaal.

Hoog tijd dat de Vlaamse Regering kleur bekent.

 

24. België koploper filerijden

Uit een Amerikaans onderzoek blijkt dat Belgische automobilisten van alle Europese en Noord-Amerikaanse landen de meeste tijd verliezen in de file. De files in Antwerpen en Brussel zijn erger dan die in bijvoorbeeld Londen, New York en Parijs. Hieraan verbindt minister Crevits in een reactie vier oorzaken. Helaas formuleert de minister geen enkele oplossing.[16] De ergste steden in België zijn Brussel en Antwerpen. Je verliest er op jaarbasis gemiddeld respectievelijk 72 en 71 uur in het verkeer.[17]

De Vlaamse Regering is niet enkel bevoegd om de diagnose te maken, maar ook om het medicijn te verstrekken. Enkel het heraanleggen van onze wegen zal het fileprobleem niet oplossen. Waar blijft het totaalplan met een geïntegreerde mobiliteitsvisie op het openbaar vervoer, het weg- en vrachtverkeer, de waterlopen en de spoorwegen?

 

25. Wachtlijsten VDAB opleidingen

Elke werkzoekende die een opleiding wenst te volgen kan hiervoor een aanvraag registreren bij de VDAB. Een kandidaat staat effectief te wachten voor opname in opleiding vanaf het moment dat de aanvraag met een positief advies werd afgerond.  Eind december 2010 bedraagt het aantal werkzoekenden dat effectief staat te wachten op een opleiding 7.823, eind juni 2011 bedraagt dit 5.895.[18]

De tijd die wachtenden verliezen betekent voor hen tijd dat ze niet kunnen werken en aldus hun toekomst niet kunnen opbouwen. Deze wachtlijst moet tot een absoluut minimum beperkt worden.

 

26. Zwarte pieten

Vlaamse ministers moeten een brug slaan met het federale niveau. Ze moeten werk maken van concrete vooruitgang. Nu blinken te veel ministers uit in het ‘zwarte piet toeschuiven’ naar de federale Regering. Philippe Muyters kan een duotrein vormen met Monica De Coninck voor het hervormen van de arbeidsmarkt. Freya Vanden Bossche en Wathelet kunnen veel meer schaalvoordelen genieten als ze nauwer samenwerken.
Peeters is er altijd als de kippen bij om een sneer te geven aan het federale niveau, terwijl zijn partij mee aan de onderhandelingstafel zit.

 

De Vlaamse Regering kan dan wel glimlachend vertellen dat het de plicht is van de oppositie om oppositie te voeren. De slogan ‘Wat Vlaanderen zelf doet, doet het beter.’ verliest dag na dag in het werkveld zijn geloofwaardigheid.

Een antwoord formuleren op elk van deze pijnpunten vergt meer dan enkele losstaande ingrepen met als collectieve slogan ‘Vlaanderen in Actie’.

A vous l’honeur, monsieur Peeters.

 

Mercedes Van Volcem

Vlaams Parlementslid

 

Bronnen